YÜKSEK GERİLİM ELEMANLARI VE DEVRE ŞEMALARI – Hikmet Fırat
ÖNSÖZ
Neşretmekte olduğum «ELEKTRİK MESLEK RESMİ ESASLARI» adlı eserin üçüncü cildi olan bu kitabı bir yıla yaklaşan bir çalışma ve araştırma sonucu hazırlamış bulunuyorum. Kitap Yüksek gerilimle elektrik enerjisinin üretimi, taşınması ve dağıtımı ile ilgili çeşitli elemanları ve devreleri içine alan konuları kapsamaktadır.
Bu eserin hazırlanmasında da daha öncekilerde olduğu gibi şu hususlar nazarı itibaren alınmıştır :
a — Özellikle Meslek yüksek okulları, Teknik Liseliler ve meslek liseleri öğrencileri için bilinmeyen veya çok az bilinen, fakat müfredat programlarına girmiş bulunan konular; en son gelişmeler göz önünde tutularak işlenmiştir.
b — Bilinen ve birçok eserlerde sık sık rastlanabilen konular üzerinde durulmamış, lüzumsuz tekrarlamalara gidilmemiştir.
c — Günümüzün çok gelişmiş olan teknolojisini eğitimin uygulamayı hedef alan plânı üzerinden açıklamak ve aktarmak yoluna gidilmiş, lüzumsuz teorilerden kaçınılmıştır.
d — Kapsamı çok geniş olan konular bol şema ve resimlerle açıklanarak kolayca anlaşılabilecek ve takip edilebilecek duruma sokulmuştur. Baskı tekniğinin sağladığı imkânlardan gereği kadar faydalanılarak birkaç sayfada işlenebilecek hacimdeki konular bir sayfalık üniteler haline getirilmiştir.
Sözü bağlarken; eserin son kısmı olacak «A. gerilimde tesisat konularını» içine alacak son cildini de yayınlayabilmek imkânını vermesini Tanrı'dan diler; kendilerinden birçok bilgiler kazandığım T.E.K. Soma eğitim merkezi elemanlarına, dokümanlarından faydalandığım AEG, BBC, TEKNO ve diğer firmalara, hazırlanmasında katkısı olan çeşitli işletmelerde çalışan arkadaşlarıma ve öğrencilerime, teşekkürü bir borç bilirim.
Bu baskıda birinci baskıda bulunmayan bazı önemli konular ilave edilerek kitabın kapsamı daha da genişletilmiştir. Böylece yüksek gerilim ve alçak gerilimle enerji iletim ve dağıtımında kullanılan direk çeşitleri ve havai hat iletkenleri tanıtılmış ve özellikle çeşitli izalatörlere ait bilgiler yurdumuz standartlarına uygun olarak imal edilen çeşitleriyle okuyucularıma bütün ayrıntılarıyla sunulmuştur.
SON BASKININ ÖNSÖZÜ
Bu baskıda gerilim düşümü, güç kaybı ve benzeri etkenlere göre iletken kesitinin nasıl tayin edildiği anlatılmış ve çeşitli doğru ve alternatif akım tesislerinde kesit hesaplarının nasıl yapıldığı örnek problemlerle gösterilmiştir.
Hikmet Fırat
İÇİNDEKİLER
Önsöz
Enerji dağıtımı hakkında genel bilgi
Genel Şebeke Modeli
Hidrolik Santral
Termik Santral
Santral bağlama şeması
Alternatör iç bağlantı şeması
Alternatörlerde gerilim ayarı
Kuranportör cihazı
Kesiciler
Y. G. Şalterlerinin tahrik çeşitleri
Y. G. Şebeke ve cihazlarının korunması
Ölçü Transformatörleri
Güç katsayısının düzeltilmesi
Parafudrlar
Y. Gerilimde güvenlik tedbirleri
Güç transformatörleri
Bucholz koruması
Sahra tipi muhavvile merkezi
Direk tipi muhavvile merkezi
Kapalı tip muhavvile merkezi
Güç trafosu Y. G. tarafı bağlantı şeması
Güç trafosu A. G. tarafı bağlantı şeması
Dahilî tip şalt tesisleri
Haricî tip şalt tesisleri
Y. G. de kumanda ve manevra devreleri
Cer şemaları
Y. G. Enerji iletimi şemaları
Y. G. Enerji dağıtımı şemaları
A. G. Şebeke çeşitleri
Havai hat iletkenleri ve gerekli cetveller
Direkler hakkında bilgi
Salgı ( fleş ) değerlerini veren cetveller
Tzalatör çeşitleri ve özellikleri hakkında bilgi
İletken kesitinim, hesaplanması
Kesit hesabı uygulamaları
Kollu dağıtımda kesit hesabı