ÖN SÖZ
Bu kitap, inşaat mühendisliği ve mimarlık alanında öğrenim gören öğrencilerle Meslek Yüksekokulları İnşaat Bölümü öğrencilerine ve meslekî teknik eğitim alanındaki tüm orta öğretim öğrencilerine temel kaynak niteliğindedir.
Yapı bilgisi, binalarda yapı elemanlarının teknik kurallara uygun olarak yapılması için gerekli bilgileri içeren bir bilim dalıdır. Burada verilen bilgilerin standartlarla genel kabul görmüş uygulama yöntem ve tekniklerine uygun olmasına dikkat edilmiştir. Bu yapılırken modern yapı malzemeleri ihmal edilmemiştir.
Yapı Bilgisi-I, Yapı Bilgisi-II ve Yapı Bilgisi-III olarak hazırlanan üç ciltlik çalışmanın birincisini oluşturan bu cilt içinde; yapının tanımı ve çeşitleri, yapı gereçleri, duvarlar, bacalar, sıvalar, temel zemini, temel yapılan, istinat duvarları, beton teknolojisi, kalıplar, yalıtım işleri ile boyalar ve badanalar gibi konular yer almaktadır.
Kitapta bu alanda çıkarılmış Türk Standartlan ile Bayındırlık ve İskân Bakanlığı teknik şartnamelerine uygun olarak, tamamen modern ve yeni malzemelerle uygulamalarına yer verilmiştir. Kitabın hitap edeceği kitlenin yaygın ve geniş olması nedeniyle çalışmanın oldukça açık ve anlaşılır şekillerle, yazılarla ve görsellerle desteklenmesine özen gösterilmiştir. Konuların hazırlanmasında eserlerinden ve teknik dokümanlarından yararlanılan kişilere ve kuruluşlara teşekkür ederim.
Kitap, bu alanda hissedilmekte olan bir boşluğu doldurabilirse kendimi mutlu sayacağım.
İstanbul 2015 Prof. Dr. Sabit OYMAEL
İÇİNDEKİLER
ÜNİTE 1 BETONARME YAPI ELEMANLARI ve DONATILARI Sayfa Nu. 1.1 Genel Bilgi 1 1.2 Çeliklerin Sınıflandırılması 1 1.2.1 Çelik üretimi ve türleri 1 1.2.2 Çeliklerin genel olarak sınıflandırılması 2 1.2.2.1 Karbonlu çelikler 2 1.2.2.2 Alaşımlı çelikler 2 1.2.2.3 Adi çelikler 2 1.2.2.4 Özel çelikler 2 1.3 Demirlerin Hazırlanmasında Kullanılan Araç ve Gereçler 8 1.4 Betonarme Demirlerin İşlenmesi 8 1.4.1 Kancaların bükülmesi 9 1.4.2 Eklerin yapılması 9 1.4.2.1 Bindirme ek 9 1.4.2.2 Kaynaklı ek 10 1.4.2.3 Manşonlu ek 10 1.4.3 Etriyelerin yapılması 12 1.4.4 Pilyelerin yapılması 12 1.4.5 Demirlerin bağlanmaları 13 1.5 Betonarme Yapı Elemanlarında Demir Donatıları 15 1.5.1 Temellerde donatı 15 1.5.2 Kolonlarda donatı 17 1.5.2.1 Kolonlarda donatı düzenleme esasları 17 1.5.2.2 Basit etriyeli kolonlarda donatı 18 1.5.2.3 Fretli kolonlarda donatı 20 1.5.2.4 Birleşik kolanlarda donatı 21 1.5.3 Kirişlerde donatı 21 1.5.3.1 Kirişlerde donatı düzenleme esasları 22 1.5.3.2 Kiriş çeşitleri ve donatı özellikleri 30 1.5.4 Hatıllarda donatı 34 1.5.5 Lentolarda donatı 36 1.5.6 Döşemelerde donatı 38 1.5.6.1. Ankastre döşemelerde donatı 38 1.5.6.2 Konsol döşemelerde donatı 42 1.5.6.3 Devamlı (mütemadi) döşemelerde donatı 43 1.5.6.4 Mantar döşemelerde donatı 45 1.5.6.5 Nervürlü (dişli) döşemelerde donatı 46 1.5.6.6 Asmolen döşemelerde donatı 47 1.5.7 Perdelerde donatı 48 1.5.8 Merdivenlerde donatı 50 1.6 Değerlendirme Soruları 51 ÜNİTE 2 ÇELİK YAPILAR 2.1 Genel Bilgi 53 2.2 Çelik Yapılarda Kullanılan Gereçler ve Standart Profiller 53 2.2.1 Hadde profilleri 54 2.2.2 Levhalar 56 2.2.3 Kapalı ve açık yapı profilleri 58 2.3 Birleştirme Araç ve Şekilleri 59 2.3.1 Perçinli birleşimler 59 2.3.2 Blonlu (Cıvatalı) birleşimler 63 2.3.3 Kaynaklı birleşimler 66 2.4 Çelik Yapı Elemanları 70 2.4.1 Kolonlar 70 2.4.2 Kirişler 73 2.4.3 Çelik döşemeler 76 2.4.4. Çelik temeller 77 2.4.4.1 Tekil (Münferit) temeller 77 2.4.4.2 Izgara temeller 78 2.4.4.3 Kazık temeller 80 2.4.4.4 Devamlı (Mütemadi) temeller 81 2.4.5 Çelik çatılar 81 2.5 Çelik Yapılarda Projelerin Okunması 86 2.6 Değerlendirme Soruları 94 ÜNİTE 3 MUTFAK DOLAPLARI 3.1 Genel Bilgi 95 3.2 Dolap Yapımlarında Kullanılan Malzemeler 95 3.2.1 Ahşap esaslı malzemeler 95 3.2.2 Kaplamalar 96 3.2.3 Yapıştırıcı malzemeler 97 3.2.4 Boyar malzemeler 97 3.2.5 Metal, plâstik ve cam esaslı malzemeler 97 3.3 Dolap Türleri ve Ölçüleri 99 3.3.1 Mutfak dolapları 99 3.3.2 Vitrinler 104 3.3.3 Gömme dolaplar ve duvar dolapları 105 3.3.4 Bölme dolaplar 109 3.3.5 Yüklük dolapları 110 3.3.6 Portmantolar 110 3.3.7 Gardıroplar 111 3.3.8 Banyo dolapları 112 3.3.9 Kapı üstü malzeme dolapları 112 3.4 Değerlendirme Soruları 112 ÜNİTE 4 AHŞAP DOĞRAMALAR 4.1 Genel Bilgi 113 4.2 Doğramada Kullanılan Keresteler 113 4.3 Ahşap Kapılar 113 4.3.1 Kapıyı meydana getiren elemanlar 113 4.3.1.1 Kapı kasaları 114 4.3.1.2 Kapı kanatları 119 4.3.2 Dahili kapılar 120 4.3.2.1 Dahili kanatlı kapılar 121 4.3.2.2 Dahili sürme kapılar 121 4.3.2.3 Katlanır kapılar ve akordeon kapılar 123 4.3.3 Harici (dış) kapılar 126 4.3.3.1 Daire dış kapıları 126 4.3.3.2 Çarpma kapılar 127 4.3.3.3 Döner kapılar 130 4.3.3.4 Balkon kapıları 130 4.3.3.5 Bahçe kapıları (Çakma kapılar) 133 4.3.3.6 Özel amaçlı kapılar 133 4.3.4. Ahşap kapı aksamı 134 4.4 Ahşap Pencereler 136 4.4.1 Pencere yapımında esaslar 136 4.4.2 Pencereyi meydana getiren elemanlar 137 4.4.3 Pencere detayları 139 4.4.3.1 Tek yüzeyli pencereler 139 4.4.3.2 Çift yüzeyli pencereler 147 4.4.3.3 Sürme pencereler 155 4.4.3.4 Eksenli pencereler 157 4.4.3.5 Kepenkler, panjurlar ve storlar 159 4.4.4 Ahşap pencere aksamı 161 4.5 Değerlendirme Soruları 163 ÜNİTE 5 METAL DOĞRAMALAR 5.1 Genel Bilgi 165 5.2 Demir Doğramalar 165 5.2.1 Demir profiller 165 5.2.2 Demir kapılar ve pencereler 165 5.2.2.1 Demir kapılarda kasa ve kanat montajı 165 5.2.2.2 Demir kapı görünüş ve kesitleri 169 5.2.2.3 Demir sürme kapılar 170 5.2.2.4 Demir kapı ve pencerede görünüşler ve kesitler 173 5.2.2.5 Demir kapı malzeme listesinin hazırlanması 181 5.3 Alüminyum Doğramalar 182 5.3.1 Alüminyum profiller 182 5.3.2 Alüminyum kapılar 183 5.3.2.1 Alüminyum kapılarda kasa ve kanat montajı 183 5.3.2.2 Alüminyum kapı görünüş ve kesitleri 185 5.3.3 Alüminyum pencereler 187 5.3.3.1 Alüminyum pencere görünüş ve kesitleri 187 5.3.3.2 Alüminyum pencere malzeme listesinin hazırlanması 190 5.3.4 Alüminyum panjurlar 191 5.3.5 Alüminyum iç bölmeler 192 5.3.6 Alüminyum doğrama madenî aksamları 192 5.4 Değerlendirme Soruları 193 ÜNİTE 6 PLÂSTİK DOĞRAMALAR 6.1 Genel Bilgi 195 6.2 Plâstik Profiller 195 6.3 Plâstik Doğrama Sisteminde Montaj 201 6.4 Plâstik Kapılar 202 6.4.1 Plâstik sürme kapılar 205 Plâstik Pencereler Plâstik İç Bölmeler Plâstik Doğramada Madenî ve Plâstik Aksamlar Cam Takma Ve Takozlama Değerlendirme Soruları ÜNİTE 7 YAPIDA SIHHİ TESİSAT İŞLERİ Genel Bilgi Tesisatçılıkta Kullanılan Borular ve Uç Malzemeleri . 7.2.1 Tesisatçılıkta kullanılan borular ve bağlantı parçaları 7.2.1.1 Demir ve çelik borular 7.2.1.2 Plâstik borular 7.2.1.3 Asbestli çimento borular 7.2.1.4 Beton borular 7.2.1.5 Kil künk borular 7.2.1.6 Bakır borular 7.2.1.7 Kurşun borular 7.2.1.8 Tesisat projelerinde işaret ve semboller . . 7.2.2 Sıhhî tesisat uç malzemeleri 7.2.2.1 Musluklar 7.2.2.2 Bataryalar 7.2.2.3 Vanalar 7.2.2.4 Su sayaçları 7.2.2.5 Sifonlar 7.2.2.6 Süzgeçler 7.2.2.7 Lâvabolar 7.2.2.8 Eviyeler (Bulaşık tekneleri) 7.2.2.9 Küvetler 7.2.2.10 Duş tekneleri 7.2.2.11 Alaturka helâ taşları 7.2.2.12 Alafranga helâ taşları (Klozetler) 7.2.2.13 Bideler Temiz Su Tesisatı 7.3.1 Temiz su tesisatının kısımları 7.3.2 Temiz su tesisatında dağıtma sistemleri 7.3.3 Temiz su tesisatında boruların döşenmesinde dikkat edilecek hususlar Pis Su Tesisatı 7.4.1 Dış pis su tesisatı 7.4.2 İç pis su tesisatı 261 7.4.3 Özel çürütme çukuru (Fosseptik çukuru) 263 7.5 Isıtma Tesisatı 265 7.5.1 Sıcak su hazırlama tesisatı 265 7.5.2 Sıcak su dağıtım sistemleri 268 7.5.3 Kazan daireleri 270 7.5.4 Yakıt depoları 271 7.6 Tesisat Projelerinin Hazırlanması ve Okunması 271 7.6.1 Projelerin ana karakteristikleri 271 7.6.2 Temiz su tesisatı projelerinin hazırlanmasında dikkate alınacak hususlar 273 7.6.3 Temiz su ve ısıtma tesisatı projelerinin okunmasında kurallar 273 7.6.4 Pis su tesisat projelerinin okunmasında kurallar 274 7.7 Değerlendirme Soruları 280 TERİMLER SÖZLÜĞÜ 281 DİZİN 289 KAYNAKÇA 291