TEKNİK RESİM –Mustafa Bağcı
ÖNSÖZ
Bu kitap Teknik Okullar, Teknik Liseler ve Endüstri Meslek Liseleri için bir ders kitabı, Ressamlar ve Endüstrinin çeşitli dallarında çalışanlar için bir müracaat kitabı olarak hazırlanmıştır.
Her konu ile ilgili endüstrinin son gelişmesine uygun Teknik Resim metotları, öğrenciyi ilgilendirecek ve kendi kendine okuyup anlamasını sağlayacak şekilde bol ve anlaşılabilir büyüklükteki resimlerle açıklan¬mıştır. Böylece resim öğretmeninin resim derslerinde serbest alarak her öğrenci ile ayrı ayrı ilgilenebilme ve önemli noktalara öğrencinin dikka¬tini çekebilme imkânını bulacağı ümit edilmektedir.
Ayrıca öğrencinin, öğrendiği resim metodlarını çeşitli örnekler üze¬rinde uygulamasını ve bol pratik yapmasını sağlamak amacıyla her ko¬nunun sonuna yeteri kadar problemler konulmuştur. Her sınıftaki öğren¬cinin öğrendiği metodları birer birer uygulayabilmesi, resim okuma ve çizme becerisini adım adım kazanabilmesi için problemler basitten zora doğru sıralanmıştır.
Her konunun sonunda verilen örneklerle, konu içerisinde incelenen çeşitli resim metodlarının, makina parçalatma ait resimlerde müştereken kullanılış durumları gösterilmiştir.
Teknik resmin, temel prensiplerini kapsayan ve her sınıfta okunan konular birinci cilt içerisinde toplanmıştır. Belirtilen Teknik Resim metodları, ISO (Beynelmilel Standardlar Organizasyonu)nun tespit etmiş olduğu esaslara ve Türk Standartlar Enstitüsünün (TS) yayınladığı standartlara uyularak hazırlanmıştır. Basılmış ve piyasaya arz edilmiş bulu¬nan ikinci cildin içerisindeki konular da kitabın baş tarafında bir liste halinde verilmiştir.
Teknik alanda büyük bir boşluğu doldurduğuna inandığımız bu ki¬tabın birinci ve ikinci baskısında görülen eksiklikler, üçüncü baskısında giderilmiş ve konular geliştirilmiştir.
Kitabın yazılmasında ve hazırlanmasında büyük emeği geçen kardeşim Prof. Dr. Cemil Bağcı'ya ve kitabın basımı için gayretlerini esirgemeyen Birsen Yayınevi ve personeline teşekkürü borç bilirini.
Bu kitabın bütün öğrencilere ve Türk Endüstrisinde çalışan teknik eleman¬lara yararlı olmasını temenni ederim.
Mustafa BAĞCI
YAZAR HAKKINDA
MUSTAFA BAĞCI 4 Eylül 1927’de Isparta-Merkez’de doğdu.
15.07.1941’de ilkokulu, 10.07.1948’de Isparta Er. San. Ens.’nü bitirdi.
06.09.1948 - 15.06.1952 Ankara Erkek Tek. Yük. Öğr. Okulu Öğrencisi
01.07.1952- 30.10.1952 Çorum Er. San. Ens. Öğretmeni
01.11.1952- 30.04.1954 Yedek Subay Okulu ve Kıta Hizmeti
01.05.1954 - 01.10.1956 Erzincan Er. San. Ens. Tesviye Bölümü Öğretmeni ve Atelye Şefi 05.10.1956 - 15.10.1958 Burdur Er. San. Ens. Öğretmeni ve Atelye Şefi 16.10.1958 - 01.11.1961 İsparta Er. San. Ens. Öğretmeni
01.12.1961-10.12.1962 Ankara Goerge Town Lisan Okulu Öğrencisi
25.12.1962-10.07.1964 ABD Oklahoma State University Mezuniyet ve Master Çalışması
01.09.1964- 30.04.1965 Mesleki Eğitim Merkezi Öğretmeni
01.05.1965- 30.03.1966 Japonya, Tokyo Üniversitesi - Seminer Çalışması, Fabrika Stajı ve Geziler
01.04.1966- 31.12.1980 Ankara Er. Tek. Yük. Öğretmen Okulu Öğretmeni 01.09.1968 -10.09.1976 Tesviyecilik Bölüm Başkanlığı
01.10.1966- 01.10.1978 Zafer Mühendislik Okulunda ve Akademide Akşam Bölümlerinde Öğretmenlik 05.10.1972 - 05.10.1976 Ankara Ziraat Fakültesi Makina Bölümü Öğretmeni
01.01.1981 - 01.08.1987 Gazi Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Öğretim Görevlisi 01.08.1987 Emekli Oldu.
İÇİNDEKİLER
Standartlar (Normlar)
RESİM TAKIMLARI VE GEREÇLERİ
Resim Takımları
Resim Tahta'sı ve Resim Masaları
T - Cetveli
Gönyeler
Bölüniülü Cetveller
Resim Kalemleri
Kalem Uçları
Kalemin Tutulması v© Çizim Anındaki Konumu
Pergel Takımı
Takma Ayaklı Pergel
Bölme (Taşıma) Pergeli)
Nokta Pergeli
Tlrlin
Tirlinin Doldurulması
Tirlinin Tutulması ve Sürülmesi
Grafos Takımı
Rapido Takımı
Redis Uçlar
Çini Mürekkep
Temizleme Araçları
Raptiye ve Bandlar
Yay Cetveli
Açı Gönyesi
Yazı Şablonu
Üniversa! Resim Makinası
Resim Kâğıtları
Resim Kâğıtlarının Bağlanması
Resim Kâğıtlarınım Ölçüleri
Resim Kâğıtlarının Katlanması
ÇİZGİLER
Teknik Resimde Kullanılan Çizgiler
Bir Teknik Resimin Çizilmesinde Güdülecek Yol
Kurşun Kalemle Resim Çizerken Dikkat Edilecek Hususlar .
Çini Mürekkeple Resim Çizmek
Çini Mürekkeple Resim Çizerken Dikkat Edilecek Hususlar .
Problemler - Aletlerle Uygulama
YAZILAR
Teknik Yazı
Yazı Yazma İşlemi
Problemler
GEOMETRİK ÇİZİMLER
Tanıtma
Açı
Daire ve Yaylar
Diğer Düzlem Şekilleri
Bir AB Doğrusunun Orta Noktasını Bulmok
Bir AB Doğrusu Üzerindeki P Noktasından Doğruya Dikme Çıkmak
Bir Doğruya Dışındaki Bir Noktadan Dikme İnmek
Doğrunun Bir Ucundan Dikme Çıkmak
Bir Doğruya Dışındaki Bir Noktadan Paralel Çizmek
Bir Doğruya Bilinen Uzaklıkta Paralel Çizmek
Bir Doğrunun Eşit Parçalara Bölünmesi
Bir Açının Açı Ortayını Bulmak
Bir Açıyı Diğer Bir Yere Taşımak
30, 60, 75, 45, 15, 120 Sik Açıların Pergelle Çizilmesi
Herhangi Bir Oçgen Çizmek
iki Kenarı Belli Dik Üçgeni Çizmek
Eşkenar Üçgen Çizmek
Kare Çizmek
Bir Daire İçerisine Beşgen Çizmek
Altıgen Çizmek
Bir Daire İçerisine Düzgün Yedigen Çizmek
Düzgün Sekizgen Çizmek
Daire İçerisine Düzgün Ongen Çizmek
Bir Kenarı Belli Herhjangi Bir Çokgen Çizmek
Daire İçerisine Herhangi Bir Çokgen Çizmek
Bir Dairenin veya Yayın Merkezini Bulmak
Daire Üzerindeki Bir Noktadan Daireye Teğet Çizmek
Bir Daireye Dışındaki Bir Noktadan Teğet Çizmek
İki Daireye Dıştan Teğet Çizmek
İki Daireye İçten Teğet Çizmek
Bir Yay Parçasının Gerçek Uzunluğunu Bulmak
Dairenin Çevre Uzunluğunu Çizimle Bulmak
Kesişen iki Doğruyu Yarıçapı Verilen Bir Yayla Birleştirmek
iki Noktayı veya Bir Nokta ile Bir Doğruyu Yarıçapı Verilen
Yayla Birleştirmek
Bir Daire ile Bir Doğruyu Yarıçapı Verilen Bir Yayla Birleştirmek
iki Daire Yayını Yarıçapı Verilen Bir Yayla Birleştirmek
ip Metodu ile Elips Çizmek
Mastar Metodu İle Elips Çizmek
Kesişen Yaylarla Elips Çizmek
iç ve Dış Daireler Yardımıyla Elips Çizmek
Paralelkenar Metodu ile Elips Çizmek
Pergel Yardımıyla Yaklaşık Elips (OVAL) Çizmek
Ov Çizmek
Sepet Kulpu Eğrisi Çizmek
Parabol Çizmek
Yüksekliği ve Genişliği Verilmiş Parabol Çizmek
Ski Noktası Verilen Parabolik Eğriyi Çizmek
Hiperbol Çizmek
Asimtotları Arasındaki Açı 90 ve Bir Noktası Belli Hiberbolü
Çizmek
Arşimet Sipirali Çizmek
Evolvent Eğrisi Çizmek
Sikloit Eğrisi Çizmek
Episikloit Eğrisi Çizmek
Hiposikloit Eğrisi Çizmek
Helis Çizmek
Problemler
İZDÜŞÜMLER
Tasarı Geometri
izdüşüm
Konik (Merkezi) izdüşüm
Paralel İzdüşüm
Dik İzdüşüm
Eğik İzdüşüm
Eşlenik Dik izdüşüm
EŞLENİK DİK İZDÜŞÜMLER
Cisimlerin Görünüşleri ve Görünüşlerin Seçilmesi
Cisimlerin Altı Görünüşü
Görünüşlerin Yerleştirilmesi
Geometrik Şekillerin İzdüşümleri
Noktanın izdüşümleri
Normal Doğruların izdüşümleri
Eğik Doğruların İzdüşümleri
Paralel Doğruların İzdüşümleri
Açıların İzdüşümleri
Doğruların İzleri
Normal Yüzeylerin İzdüşümleri
Eğik Yüzeylerin İzdüşümleri
Eğik Daire Yüzeyin İzdüşümleri
Cisimlerin İzdüşümleri
Makina Parçalarının İzdüşümleri
Görünüşlerde Görünmeyen Kenar Çizgilerinin Konumu
Çizgilerin Seçilmesi
Teğet Kenarların izdüşümleri
Örnek Görünüşler
Resim Okuma
İzdüşüm Problemleri
KESİT GÖRÜNÜŞLER
Kesitler
Tam Kesit
Kesit Görünüşlerde Görünen ve Görünmeyen Kenarlar
Kesit Düzlemi
Tarama Çizgisi
Tarama Çizgilerinin Çizilmesi
Yarım Kesit
Kısmi (Kırılmış) Kesit
Profil Kesit
Görünmeyen (Gizli) Kesit
Kademeli Kesit
Döndürülmüş Kesit
Takviye Kanatları ve Kolların Kesitlerde Gösterilmesi
Mil, Cıvata ve Perçinlerin Kesit Görünüşlerde Gösterilmesi
Koparılmış Gibi Gösterilen Parçalar
YARDIMCI GÖRÜNÜŞLER
Tanıtma
Yardımcı Düzlem Geçirme Metodu
Yardımcı Görüşlerin Çeşitleri
ön Yordımcı Görünüşler
Ost Yardımcı Görünüşler
Yan Yardımcı Görünüşler
Yardımcı Görünüşün Çizilmesi
Normal İzdüşüm Düzlemlerine Eğik Bir Doğrunun Düzlem Ge¬çirme
Metodu İle Gerçek Uzunluğunun Bulunması
Normal izdüşüm Düzlemlerine Eğik Bir Yüzeyin Gerçek Biçim ve
Düzlem Geçirme Metodu ile Bulmak
Kısmi Yardımcı Görünüşler
Döndürme Metodu
Norma! izdüşüm Düzlemlerine Eğik Bir Doğrunun Döndürme
Metodu ile Gerçek Büyüklüğünü Bulmak
Döndürme Metodu ile Eğik Yüzeylerin Yardımcı Görünüşlerini
Çizmek
Normal İzdüşüm Düzlemlerine Eğik Bir Yüzeyin Gerçek Büyüklüğünü Döndürme Metodu ile Bulmak
Kısmi Döndürmeler
Yatırma Metodu
PERSPEKTİF RESİMLER
Perspektif Resimin Önemi
izdüşüm Metodları
Aksonometrik İzdüşüm
İZOMETRİK İZDÜŞÜM (İZOMETRİK PERSPEKTİF)
izometrik izdüşüm
izometrik Ölçü
Bir Dikdörtgenler Prizmasının İzometrik Resimi (İzometrik
Perspektif)
Çeşitli izometrik Eksen Konumları
Yerleştirme Ölçüleri
Görünmeyen Kenarlar
Eksen Çizgileri
Kutu Konstrüksiyonu Metodu
izometrik Olmayan Kenarlar
izometrik Resimlerde Açılar
Hiç Bir İzometrik Kenara Sahip Olmayan Cisimlerin izometrik
Resimleri
Yay ve Dairelerin İzometrik Resimleri
a)Yerleştirme Ölçüleri Metodu
b)Dört Merkezli Elips Metodu
Kürenin izometrik Resimi
izometrik Resimlerde Kesitler
İzometrik Resimlerin Ölçülendirilmesi
örnek
DİMETRİK İZDÜŞÜM
İzdüşüm Metodu
Daire ve Yayların Dimetrik Resimleri
Örnek
TRİMETRİK İZDÜŞÜM
İzdüşüm Metodu
Kesiştirmeler Metodu İle Aksonomelrik İzdüşüm Elde Etmek
EĞİK İZDÜŞÜM
İzdüşüm Metodu :
Eğik Resimin Çizilişi
Geri Eksenin Çeşitli Konumları
Cismin Konumunun Seçilmesi
Yan ve Üst Yüzeylerdeki Daire ve Yayların Çizimi
a)Yerleştirme Ölçüleri Metodu
b)Dört Merkezli Elips Metodu
Eğik Resimlerde Kesit
Eğik Resimin Ölçülendirilmesi
KONİK İZDÜŞÜM (KONİK PERSPEKTİF)
İzdüşüm Metodu
Düzlemlerin Hazırlanması
Görünüşlerden Konik Perspektifin Çıkarılması
Resim Düzleminin Yerleştirilmesi
Durak (Bakış) Noktasının Yeri
Ufuk Çizgisine Göre Cismin Yerleştirilmesi
Konik Perspektif Çeşitleri
Bir Noktalı Konik Perspektif
iki Noktalı Konik Perspektif
Üç Noktalı Konik Perspektif
Problemler
GÖLGELENDİRME
Tanıtma
Gölgelendirme Metodları
a)Kenarların (Çizgilerin) Gölgelendirilmesi
b)Yüzeylerin Gölgelendirilmesi
KROKİ
Krokinin Önemi
Kroki Takımları
Kroki Çeşitleri
Krokide Ölçek
Çizgi Kaliteleri
Düz Çizgileri Çizmek
Daire ve Yayları Çizmek
Elips Çizmek
Cismin Krokisini Çizmek
Cisimlerin Ölçülmesi
Kroki Problemleri
ÖLÇÜLENDİRME
Tanıtma
Ölçülerin Konulması
Çizgiler
Ok Başları
ölçü Rakamları
Ölçü Rakamlarının Yönü
Saç Parçalarda Kalınlık ölçüleri
ölçülerin Grönüşler Üzerine ve Dışına Konulması
Geometrik Parçalara Ayırma
Prizmanın Boyut Ölçüleri
Silindirin Boyut Ölçüleri
Pramitin Boyut ölçüleri
Koninin Boyut Ölçüleri
Kürenin Boyut Ölçüleri
Yapım Anında Kendiliğinden Meydana Gelen Yüzeylerin Boyut
Yerleştirme Ölçüleri
Müşterek Ölçüler (Uygunluk Ölçüleri)
Tam Boy Ölçüleri ile Diğer Ölçülerin Resim Üzerinde Gösterilmesi
Biçim ölçüleri
Seri Deliklerin Yerleştirme Ölçüleri
Yayların ölçülendirilmesi
Açıların ölçülendirilmesi
Pahların Ölçülendirilmesi
Dar Yerlere Ölçü Koymak
Kavisli Köşelerin Boyut Ölçülerini Koymak
Eğimleri Göstermek
Kıvrılarak Elde Edilen Parçaların Boy Ölçülerini Belirtmek
Flenş Deliklerinin ölçülendirilmesi
Simetrik Parçaların ölçülendirilmesi
Eşit Boyutlar
Gereksiz ölçüler
İşlem Sırasına Göre Ölçülendirme
Faturaların ölçülendirilmesi
Punta Deliklerinin ölçülendirilmesi
Perspektif Resimlerin ölçülendirilmesi
ÖLÇEKLER
Resimlerin Ölçekle Çizilmesi
Ölçülendrrmede Yapılması ve Yapılmaması Gereken Hususlar
Problemler
YÜZEY İŞARETLERİ
Tanıtma
Yüzey İşaretlerinin Konulmasında Dikkat Edilecek Hususlar ..Türk Standardlarına Göre Yüzey İşaretleri
TOLERANS
Tolerans
Limit Ölçüler (Sınır Ölçüleri)
Toleransların Gösterilmesi
Alıştırma Sisteminin Kuruluşu
ISO Alıştırma Sistemi
ISO Alıştırmalarının Ölçüler Üzerinde Gösterilmesi
Çeşitli Alıştırmaların Kullanıldığı Yerler
Alıştırma Çizelgeleri
ISO Alıştırma Dereceleri ve Karşılıkları
Makina Yapımında Tercih Edilen ISO Alıştırmaları
Şekil ve Konum Toleransları
Örnek Yapım resimleri
İndeks