ÖNSÖZ
Henüz dünyanın farklı yörelerinde farklı şiddette hissediliyor olsa da, küresel ısınma ve iklim değişikliğinin, yakın gelecekte tüm dünyayı kapsayacak ağır sonuçları olacağı öngörülmektedir. Küresel ısınma ve iklim değişikliği; kirlilik, hava koşullarının ağırlaşması, kutup bölgelerindeki buzulların erimesi, deniz suyu seviyesinin yükselmesi, temiz su kaynaklarının denize karışması, su sorunu, artan sel ve taşkınlar, toprak kayıpları, tarım alanlarının azalması, gıda sorunu, kuraklık ve bazı canlı ve bitki türlerinin zamanla azalması ya da yok olması, sağlık sorunları, aşırı ısınma nedeniyle virüs türlerinde değişiklik olması, salgın hastalıkların artması, göçler ve birbirini tetikleyen öngörülemeyen daha farklı yaşamsal sorunların oluşmasına neden olabilecektir. Dünya Ekonomi Forumu’nun 2017 yılında yayınladığı Global Risk Raporu’na göre yakın bir gelecekte iklim değişikliğine uyum sağlayamamak, uluslararası toplulukların karşı karşıya kalabileceği en tehlikeli risklerin başında gelmektedir. Uluslararası çevrelerde ilk kez 1972 yılında İsveç’in başkenti Stockholm’de düzenlenen BM’nin “İnsan Çevre Konferansı” ile tartışılmaya başlanan iklim değişikliği konuları, belirli aralıklarla uluslararası çevrelerde yapılan toplantılarda tartışılmış ve değerlendirme raporları hazırlanmıştır. 1990’dan itibaren tekrarlanan Hükümetler Arası İklim Değişikliği Paneli (IPCC)’nin çalışmaları ile bilim insanları ve diğer uzmanlar tarafından Özel ve Teknik Raporlar üretilmiş, toplantılar düzenlenmiş ve yol haritaları geliştirilerek konuya dikkat çekilmiştir ve halen çalışmalar sürmektedir. Ancak gelinen noktada, dünya ölçeğinde beklenen gelişme sağlanamamıştır. Bu çerçevede tüm dünyada politika belirleyicileri, uygulayıcıları ve ilgili aktörler tarafından, konunun öneminin gerektirdiği daha fazla çaba ve duyarlığın gösterilmesi gerektiği anlaşılmaktadır.
Bilgi birikiminin zaman içinde artmasına karşın, iklim biliminin temelleri konusunda farkındalık ve vatandaşlık anlayışının oluşturulamaması ise dünya çapında neredeyse evrensel bir bulgudur. Bu bağlamda; ilgili bilimsel çevrelerin gündemini oluşturan ve gelecek yıllarda da kaçınılmaz olarak dünya gündeminde yer alacak olan, yaşanabilirliği sağlayan tüm unsurlara ilişkin “sürdürülebilirlik” kavramının, giderek daha geniş kitlelere benimsetilmesi ve iklim değişikliği olgusundan etkilenen tüm aktörlerin, yani tüm insanlığın konuya sahip çıkarak sorumluluk bilinci ile hareket etmeleri konusunda daha fazla yol alınması gerektiği açıktır. Küresel ölçekte önemli boyutlara ulaşan ve giderek artan ulaşım faaliyetlerinin küresel ısınma ve iklim değişikliğinde önemli paya sahip olduğu, kanıtları ile ortaya konan, tüm bilim çevrelerinin üzerinde uzlaştığı bir konudur. Bu nedenle Ulaşım Politika ve Planlaması ve Mekânsal Planlama, düşük karbonlu bir enerji geleceğine geçişte ve iklim değişikliğine uyum sağlamada hayati bir rol oynamaktadır.
Sürdürülebilir Kentsel Ulaşım kitabının hazırlanmasındaki amaç, tüm dünyada yanlış ulaşım ve planlama politikaları sonucu günümüzde yaşanan ulaşım ve ulaşım kaynaklı çevresel sorunlara; geçmiş deneyimlerden alınan dersler, mevcut koşullar ve gelecek perspektifi ile yön çizmektir. Kitap altı bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, günümüzde yaşanan ulaşım sorunları, geçmişte ulaşım konularına yaklaşım biçimleri, sorunlara çözüm getirecek ulaşım politikalarının neler olması gerektiği ve beklenen teknolojik gelişimler, ikinci bölümde, ulaşım-yerleşim ilişkileri ve bu ilişkileri tanımlayan modeller tanıtılmaktadır. Geleceğin planlama sürecinde, hızlı gelişen ulaşım ve bilişim teknolojileri, sosyal yaşam tercihleri ve robotik gelişmelerin etkilerini izleyebilen ve karar sürecine dâhil edebilen, yeni nesil modellerin planlamada önemli birer araç olacağı vurgulanmaktadır. Üçüncü bölümde kentsel sistemin omurgasını oluşturan ulaşım sisteminde, hâkim ulaşım sistemi olan toplu taşıma sistem hatları da dâhil olmak üzere, kademelenme nasıl oluşturulmalıdır, kademelenmeye eleştiriler ve son dönem kademelenme yaklaşımları ele alınmıştır. Dördüncü bölümde kavşakların sınıflandırılması, yol kademelenmesi bağlamında gerekli kavşak türleri ve trafik kontrolleri, kavşakta yaya ve bisikletli düzenlemeleri, beşinci bölümde, otoparkların sınıflandırılması, otopark politikaları, otopark planlaması, Otopark politika ve planlamasında Hollanda örneği ve otopark tasarımlarına yer verilmiştir. Altıncı ve son bölümde, ulaşımın temel amacı olan, tüm toplum kesimlerine uygun erişilebilirlik ve doğaya saygılı, yaşam kalitesini artıran mekân organizasyonu sağlayarak, insana hizmet vizyonu çerçevesinde, yaya ve bisikletli hareketinde güvenlik ve konforun artırılması ve yaya sisteminin açık alan sistemi ve toplu ulaşımı özendiren politikalar çerçevesinde bütünleşik planlanması vurgulanmış ve bu yönde dünyadaki uygulamalar ele alınmıştır. Kitap, İTÜ mimarlık fakültesinde otuz yılı aşkın süre içinde verdiğim ders notlarına, yıllar içindeki gelişmeler, günümüzde yaşanan sorunlar ve geliştirilmiş çözüm önerilerinin eklenmesi ile hazırlanmıştır.
Ulaşım politikaları belirlenir ve kararlar alınırken sonuçlarının doğru öngörülmesi önemlidir. Günümüz dünyası, teknolojik açıdan hızlı değişim ve gelişmelerin yaşandığı dinamik bir yapıdadır. Ulaşım ve diğer mekânsal unsurlar ise, zamansal açıdan daha kalıcı, maliyetli, geri dönüş süreci daha yavaş işleyen, kayıpların telafisi uzun zaman ve maliyet gerektiren bir yapıdadır. O nedenle ulaşım politikaları, toplumun tüm kesimlerinin taleplerine duyarlı ve sürdürülebilir gelişimin önünü açacak çözümlere zemin hazırlayacak çerçeve belirlemeli, gelişmelere uyarlanabilir esnek bir yapıda olmalıdır. Ulaşıma ilişkin alınacak kararların, arazi kullanımları, sosyoekonomik yapı ve yaşam ortamlarını oluşturan ve doğayı doğrudan etkileyen tüm boyutları ile düşünülmesi ve etkilerinin önceden doğru bir biçimde öngörülebilmesi gerekir. Bu amaçla kitapta ele alınan konular, geçmiş deneyimler, uygulamalar ve sonuçları ile birlikte, neden sonuç ilişkisi içinde ele alınmış ve dünyadaki akımlara ve iyi uygulama örneklerine yer verilmiştir. Kitabın hedef kitlesi, başta şehir planlama ve mimarlık öğrencileri olmak üzere, çevreye duyarlı, tüm ilgili disiplin mensupları ve paydaşlarıdır. Yararlı olmasını diliyorum.
Mesture AYSAN BULDURUR
İÇİNDEKİLER
1. BÖLÜM:
ULAŞIM KAYNAKLI SORUNLAR VE SÜRDÜRÜLEBİLİR ULAŞIM POLİTİKALARI............. 3
ULAŞIM SEKTÖRÜNÜN ETKİLERİ...................................................................................3
DÜNYA ÇAPINDA YAŞANAN ULAŞIM SORUNLARI ..........................................................5
MOTORLAŞMA ENDEKSİNİN ARTIŞI ..............................................................................5
TRAFİK TIKANIKLIĞI...............................................................................................6
KAZALAR, ZAMAN, CAN VE MAL KAYBI......................................................................6
ENERJİ TÜKETİMİ...................................................................................................7
ÇEVRENİN DOĞAL VE BEŞERİ BAKIMDAN TAHRİBİ ....................................................... 10
ISI ADALARI........................................................................................................ 10
ÇEVRE KİRLENMESİ.............................................................................................. 12
GÜRÜLTÜ............................................................................................................ 15
TARIM ARAZİLERİNE ZARARI................................................................................. 15
EKOSİSTEME VERDİĞİ ZARAR................................................................................ 16
İNSAN SAĞLIĞINA İLİŞKİN TEHDİTLER ....................................................................... 17
MALİYET.................................................................................................................. 18
DÖNEMLER BOYUNCA ULAŞIM KONULARINA YAKLAŞIM ve POLİTİKALAR..................... 18
ULAŞIM YATIRIM POLİTİKALARI YÖNELİMLERİNDE DÖNEMSEL GELİŞİM........................... 21
TÜKİYE’NİN ULAŞTIRMA POLİTİKASI........................................................................ 23
AVRUPA BİRLİĞİ ULAŞTIRMA POLİTİKASI VE 2010 EYLEM PLANI..................................... 27
ENTEGRE POLİTİKALARI ÖZENDİRME...................................................................... 28
KENTSEL ÇEVRE VE ARAZİ KULLANIMI.................................................................... 29
İNSANA ODAKLANMA............................................................................................ 29
KENTSEL YEŞİL ULAŞIM-TEMİZ ARAÇLARIN KULLANIMININ ÖZENDİRİLMESİ............... 30
FONLAMANIN GÜÇLENDİRİLMESİ-ÖNCÜ KASABA VE ŞEHİRLER İÇİN DESTEK SAĞLANMASI.... 30
DENEYİM VE BİLGİ PAYLAŞIMI-İYİ KENTSEL UYGULAMALARIN TANITIMI..................... 30
KENTSEL HAREKETLİLİK OPTİMİZASYONU............................................................... 31
vii
SÜRDÜRÜLEBİLİR KENTSEL ULAŞIM POLİTİKALARI.................................................... 31
SÜRDÜRÜLEBİLİR ULAŞIMIN AMAÇ VE HEDEFLERİ........................................................ 32
SÜRDÜRÜLEBİLİR KENTSEL ULAŞIM POLİTİKA ve STRATEJİLERİ..................................... 33
ETKİN ARAZİ KULLANIMI POLİTİKALARI.................................................................. 35
BÜTÜNLEŞİK KENTSEL ARAZİ KULLANIMI, ULAŞIM VE ÇEVRE POLİTİKALARI VE
ARAZİ KULLANIM YÖNETİM STRATEJİLERİ............................................................... 35
BÜTÜNLEŞİK ARAZİ KULLANIMI VE ULAŞIM PLANLAMA YAKLAŞIMI İLE İŞ VE
EĞİTİM AMAÇLI PERİYODİK YOLCULUK SÜRE VE MESAFELERİNİ EN AZA İNDİREN
“KENT MAKRO FORMU” VE “ARAZİ KULLANIM ÖRÜNTÜSÜ” NÜN OLUŞTURULMASI.............36
TALEP YÖNETİMİ ...................................................................................................... 39
TALEBİN BASTIRILMASI........................................................................................ 39
TALEBİN YÖNLENDİRİLMESİ ................................................................................. 42
ETKİN ARAÇ VE YOL ALTYAPISI KULLANIMI............................................................. 47
BİREYSEL ULAŞIMIN (ARABA KULLANIMI) KONTROLÜ VE KISITLANMASI.......................... 48
MERKEZİ ALANLARDA OTOPARK KISITLAMALARI VE DENETİMLERİ............................. 48
PARK ET DEVAM ET UYGULAMALARI....................................................................... 48
ULAŞIM ALTYAPISI ÜCRETLENDİRME YÖNTEMİ VE DİĞER PARASAL
ÖNLEMLERLE ARABA KULLANIMINI KISITLAMA......................................................... 49
KENTSEL YEŞİL(TEMİZ) ULAŞIM, ARAÇLARIN KULLANIMININ ÖZENDİRİLMESİ............. 50
TRAFİK BİLGİ SİSTEMİ............................................................................................... 50
DİĞER ÖNLEMLER..................................................................................................... 50
YOL GEÇKİLERİNİN UYGUN PLANLANMASI, GEOMETRİK VE FİZİKSEL
STANDARTLAR..................................................................................................... 50
TOPOGRAFYAYA UYGUN VE ETKİN YOL AĞI MODELLERİNİN KULLANIMI....................... 50
YAKIT EKONOMİSİ................................................................................................ 51
BİLİNÇLENDİRME VE FARKINDALIĞI ARTIRMAYA YÖNELİK ÇALIŞMALAR...................... 52
ULAŞIM SİSTEMLERİNDE YENİ TEKNOLOJİLER......................................................... 52
AKILLI ULAŞIMI DESTEKLEYEN ALTYAPI VE TEKNOLOJİ............................................. 58
AUS VE SÜRDÜRÜLEBİLİR GELİŞİM........................................................................ 59
İLERİ TEKNOLOJİ TOPLU TAŞIMA ARAÇLARI............................................................ 60
TEKNOLOJİ EĞİLİMLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ.................................................... 65
SÜRDÜRÜLEBİLİR ULAŞIM POLİTİKALARININ SAĞLIK ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ.................... 68
SÜRDÜRÜLEBİLİR ULAŞIM POLİTİKALARININ İZLENMESİ ............................................... 69
SÜRDÜRÜLEBİLİR ULAŞIM PLANLAMASI..................................................................... 71
ULAŞIM PLANLAMASININ AMACI ve HEDEFLERİ............................................................. 72
viii
ULAŞIM PLANLAMASININ TEMEL İLKELERİ.................................................................... 72
NASIL BİR ULAŞIM PLANLAMASI?................................................................................ 73
ULAŞIM PLANLAMASININ ARAÇLARI............................................................................ 74
SONUÇ......................................................................................................................... 75
2. BÖLÜM:
ULAŞIM-YERLEŞİM İLİŞKİSİ..................................................................................... 79
ULAŞIM-YERLEŞİM İLİŞKİSİNDE TARİHSEL SÜREÇ..................................................... 79
ULAŞIM SİSTEMLERİNİN KENTSEL YERLEŞİMLERE ETKİLERİ....................................... 79
ULAŞIM ALTYAPILARI ve KENTSEL ARAZİ KULLANIMINA ETKİLERİ................................... 82
ULAŞIM DÜĞÜM NOKTALARINDAKİ ARAZİ KULLANIMI.................................................... 85
ULAŞIM SİSTEMİ OLANAKLARINA BAĞLI ARAZİ KULLANIM TAHSİSLERİNDE
HOLLANDA ABC UYGULAMASI..................................................................................... 87
KENTSEL ARAZİ KULLANIMI VE KENTSEL ULAŞIMA ETKİLERİ...................................... 90
MEVCUT KENTSEL YAPI İLE ETKİLEŞİM........................................................................ 93
KENTSEL HAREKETLER................................................................................................. 94
KENTSEL YOLCULUK AMAÇLARI................................................................................... 95
KENTSEL HAREKETLİLİK............................................................................................. 95
BİREYSEL YOLCULUK DAVRANIŞLARI........................................................................... 96
YOLCULUK DAVRANIŞINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER..................................................... 96
ULAŞIM ALTYAPISI, ARAZİ KULLANIM VE YERLEŞİM DOKUSUNA İLİŞKİN
FİZİKSEL KOŞULLAR............................................................................................. 97
YAYAYA UYGUNLUK- TOPLU ULAŞIM OLANAKLARI, AKTARMALAR, FİYAT POLİTİKALARI...... 98
SOSYO EKONOMİK KOŞULLAR.............................................................................. 100
BİREYSEL ROLLER............................................................................................... 102
BİLİŞİM TEKNOLOJİSİNİN ETKİLERİ....................................................................... 103
KENTSEL UNSURLARIN DEĞİŞİM SÜREÇLERİ.............................................................. 104
ARAZİ KULLANIM ULAŞIM ETKİLEŞİMİNDE KURAMSAL ÇERÇEVE............................... 105
SİSTEM YAKLAŞIMI-MODELLER.................................................................................. 105
KURAMLARIN TARİHSEL GELİŞİMİ.............................................................................. 105
ENTEGRE ARAZİ KULLANIMI ULAŞTIRMA MODELLERİ.................................................... 110
ix
SEYAHAT TALEP MODELLERİ.................................................................................. 110
OPERASYONEL ENTEGRE ARAZİ KULLANIMI ULAŞIM (A-U) MODELLERİ....................... 111
YENİ NESİL ENTEGRE A-U MODELLERİ.................................................................... 113
SONUÇ......................................................................................................................... 118
3. BÖLÜM:
YOLLARIN KADEMELENMESİ (HİYERARŞİSİ).......................................................... 121
YOL KADEMELENMESİNİN GEREKLİLİĞİ...................................................................... 121
YOL KADEMELENMESİNİN AMAÇ VE HEDEFLERİ.......................................................... 122
YOLLARIN SINIFLANDIRMASI..................................................................................... 123
KENT İÇİ YOLLARIN SINIFLANDIRILMASI..................................................................... 124
YOL KADEMELENMESİNİN BAĞLAMI............................................................................ 126
YOL KADEMELENMESİ VE YERLEŞİM BİRİMİ, ARAZİ KULLANIMI VE TOPOGRAFYA İLİŞKİSİ...... 127
YOL KADEMELENMESİ-YERLEŞİM BİRİMİ İLİŞKİSİ.................................................... 128
YOL KADEMELENMESİ-ARAZİ KULLANIMI İLİŞKİSİ.................................................... 130
YOL KADEMELENMESİ ve TOPOGRAFYA İLİŞKİSİ...................................................... 131
KADEMELENMEDE GENEL ESASLAR.............................................................................. 132
YOLLARIN KADEMELENMESİNE ELEŞTİRİLER.............................................................. 133
SON DÖNEM KADEMELENME YAKLAŞIMLARI................................................................ 133
TAM CADDE TASARIMLARI.......................................................................................... 135
KADEMELENME İÇİN YENİ BİR FORMÜLASYON.............................................................. 137
AĞ PLANLAMA VE YÖNETİMİ İÇİN, DÖRT AŞAMALI YOL HİYERARŞİSİ ÇERÇEVESİ.............. 140
YOL KADEMELENMESİNDE YÖNETİM....................................................................... 141
KARAYOLUNDA İŞLETME VERİMLİLİĞİ NEDİR, NASIL SAĞLANIR?............................... 143
YOL TASARIMI............................................................................................................. 145
KENTSEL YOL KADEMELENMESİ TASARIM KRİTERLERİ................................................... 145
YOL TASARIMI İÇİN GEREKLİ VERİLER......................................................................... 146
TASARIM HIZI..................................................................................................... 146
YOL EĞİMLERİ..................................................................................................... 147
KAVŞAKLAR ARASI MESAFE................................................................................... 148
YOL BAĞLANTILARI................................................................................................... 148
YOL ENKESİTLERİ..................................................................................................... 149
x
YOL TİPİ- ALAN KULLANIMI İLİŞKİSİ........................................................................ 154
MEVCUT YOLLARDA İŞLEV VE KONUMA BAĞLI YENİDEN DÜZENLEMELER................... 154
KENTSEL YOL AĞI MODELLERİ.................................................................................... 156
KOMŞULUK BİRİMLERİNDE SIKLIKLA KULLANILAN YOL AĞI MODELLERİ.......................... 159
SONUÇ........................................................................................................................ 161
4. BÖLÜM:
KAVŞAKLAR............................................................................................................. 165
KAVŞAK TANIMI VE SINIFLANDIRILMASI................................................................... 165
KAVŞAK TİPİNİN BELIRLENMESI................................................................................ 166
KAVŞAK KARAKTERİSTİKLERİ.................................................................................... 168
KAVŞAK GÜVENLİĞİNİ ETKİLEYEN ANAHTAR KONULAR ............................................ 168
KAVŞAK ARALIKLARI................................................................................................ 169
KAVŞAKTA TRAFİK YÖNETİMİ.................................................................................... 170
KAVŞAK TASARIMI..................................................................................................... 170
KAVŞAK TASARIMININ TEMEL İLKELERİ...................................................................... 171
KAVŞAK TASARIMININ AMAÇLARI VE HEDEFLERİ......................................................... 171
KAVŞAK PLANLAMA VE TASARIMI İÇİN GEREKLİ VERİLER.............................................. 171
ORTALAMA GÜNLÜK TRAFİĞE BAĞLI KAVŞAK TÜRÜ SEÇİMİ....................................... 172
EŞDÜZEY(HEMZEMİN) KAVŞAKLAR............................................................................. 173
TRAFİK KONTROL ÖNLEMLERİ.................................................................................... 173
EŞDÜZEY KAVŞAKLARDA TRAFİK DÜZENLEMELERİ....................................................... 174
EŞDÜZEY KAVŞAK TASARIMININ ANAHTAR ÖĞELERİ.................................................... 175
KAVŞAK TASARIMINDA KAVŞAK KULLANICILARINI ETKİLEYEN UNSURLAR....................... 176
KAVŞAKLARIN TOPLU ULAŞIM DURAKLARI İLE UYUMLULUĞU......................................... 177
EŞDÜZEY (HEMZEMİN) KAVŞAK TASARIMINDA GENEL ÖLÇÜT ve ETKENLER.................... 178
KAVŞAK GEOMETRİSİNİN BELİRLENMESİ VE GELİŞME AŞAMALARI................................. 178
TRAFİK AKIMI, AĞIRLIK VE YÖN BELİRLEMESİ........................................................ 178
KAVŞAK KÖŞELERI, DÖNÜŞ PLATFORMLARININ OLUŞTURULMASI.............................. 179
GÖRÜŞ ALANLARININ İRDELENMESİ...................................................................... 180
TRAFİK HACİM ARTIŞINA, BAĞLI OLARAK GELİŞME AŞAMALARI................................ 181
xi
KANALİZE (KANALLAMA) İŞLEMİ/KANAL OLUŞTURMA.................................................... 183
MEVCUT KAVŞAKLARIN GELİŞTİRİLMESİNE İLİŞKİN ÖRNEKLER...................................... 187
KAVŞAK TASARIMINDA FARKLI ÇÖZÜMLER................................................................... 190
ÜÇ KOLLU KAVŞAK ÇÖZÜMLERİ............................................................................. 190
U DÖNÜŞLÜ ORTA ADA......................................................................................... 192
PAPYON KAVŞAK ÇÖZÜMÜ..................................................................................... 192
ÇEYREK ÇEMBER KAVŞAK...................................................................................... 194
ŞERİT DENGESİ........................................................................................................ 195
DÖNEL(ROTARY) KAVŞAK TİPİ.................................................................................... 196
DÖNEL KAVŞAKTA BİSİKLET ŞERİDİ İÇİN YOL HAKKI................................................ 198
MODERN DÖNEL KAVŞAK........................................................................................... 198
TRAFİK ÇEMBERİ (ROUNDABOUTS)............................................................................. 200
TRAFİK ÇEMBERİNDE BİSİKLET HAREKETLERİ.......................................................... 201
BİSİKLETLİLER İÇİN TASARIM................................................................................ 201
AYRI BİSİKLET İZ YA DA ŞERİTLERİNE SAHİP KAVŞAKLAR......................................... 202
KAVŞAKLARIN BİSKLETLİLER İÇİN YENİDEN DÜZENLENMESİ..................................... 204
BİSİKLETLİLER İÇİR KAVŞAK TASARIMLARI............................................................. 204
SİNYAL KONTROLLÜ KAVŞAKLAR................................................................................. 204
KAVŞAKLARDA ÇATIŞMA, AYRILMA VE KESİŞME NOKTA VE ALANLARI............................. 204
DÖRT YOL KAVŞAĞINDA SİNYALİZASYON................................................................ 206
SİNYAL KONTROLÜ............................................................................................... 208
KÖPRÜLÜ (FARKLI DÜZEYLİ-KATLI) KAVŞAKLAR......................................................... 210
KÖPRÜLÜ KAVŞAKLARIN DÜZENLEME İLKELERİ............................................................. 210
SONUÇ......................................................................................................................... 214
5. BÖLÜM:
OTOPARKLAR............................................................................................................ 217
OTOPARK OLGUSUNA GENEL BAKIŞ............................................................................. 217
OTOPARK POLİTİKALARI............................................................................................. 218
ESKİ OTOPARK ANLAYIŞI VE ALGISI....................................................................... 219
YENİ OTOPARK ANLAYIŞI VE ALGISI....................................................................... 219
TALEP YÖNETİMİ İLE BÜTÜNLEŞİK OTOPARK YÖNETİMİ............................................. 219
OTOPARK YÖNETİMİ STRATEJİLERİ............................................................................. 220
xii
PARK ET & DEVAM ET.......................................................................................... 220
PARASAL YÖNTEMLER.......................................................................................... 221
DAHA DOĞRU VE ESNEK STANDARTLAR................................................................. 222
UZAKTA PARK..................................................................................................... 224
TAŞMA PARK PLANLARI........................................................................................ 224
PAYLAŞIMLI PARK............................................................................................... 224
KURUMSAL ÖNLEMLER......................................................................................... 225
SATIŞI AYRIŞTIRILMIŞ OTOPARK.......................................................................... 226
BİLGİLENDİRME.................................................................................................. 226
AKILLI PARK SİSTEM HİZMETLERİ......................................................................... 226
OTOPARKLARIN SINIFLANDIRMASI........................................................................... 228
KONUM AÇISINDAN SINIFLANDIRMA.......................................................................... 228
KULLANIM AÇISINDAN SINIFLANDIRMA...................................................................... 229
SÜRE AÇISINDAN SINIFLANDIRMA............................................................................. 229
KENTSEL PARK ALANI PLANLAMASI........................................................................... 229
BÖLGE VE GENEL OTOPARKLARIN DÜZENLENME ESASLARI........................................... 232
MERKEZİ İŞ ALANI DIŞINDA ÇEVRE OTOPARKLARI....................................................... 233
KONUT ALANLARINDA OTOPARKLAR........................................................................... 234
İŞ YERLERİNDE OTOPARKLAR.................................................................................... 234
KIRSAL ALANDA ARAÇ PARKLARI............................................................................... 235
BİSİKLET PARKLARI.................................................................................................. 235
HOLLANDANIN OTOPARK POLİTİKASI........................................................................ 235
PARK ALANLARI GENEL PLANLAMA VE TASARIM İLKELERİ......................................... 237
YOLDIŞI (YÜZEY) PARK ALANLARI GENEL PLANLAMA VE TASARIM İLKELERİ.................... 237
YÜRÜME MESAFELERİ.......................................................................................... 237
ARAÇ ERİŞİMİ..................................................................................................... 238
YAYA ERİŞİMİ VE DOLAŞIMI................................................................................. 239
YÜKLEME........................................................................................................... 240
BÖLGE OTOPARK DÜZENLEMESİ................................................................................ 240
FONKSİYON ALANLARI OTOPARK DÜZENLEMESİ..........