PLC PROGRAMLAMA 1 – Yavuz Eminoğlu
ÖNSÖZ
Günümüzde üretim alanlarını (otomotiv, kimya, tarım v.b.) otomasyonsuz, otomasyonu de PLC’siz düşünmek mümkün değil. 70’li yıllardan itibaren endüstride hızla yaygınlaşan PLC kullanımı, günümüzde onlarca marka ve yüzlerce modele ulaştı. Ülkemizdeki işletmeler, üretimlerinin büyük bir bölümünü PLC’Ier kullanarak yapmalarına rağmen, donanım ve yazılım açısından henüz dışa bağımlılıktan kurtulmuş değiliz. Aynı şekilde otomasyon alanında faaliyet gösteren firmaların büyük bir bölümü yerli olmalarına rağmen, teknik altyapı ve donanımları büyük oranda yabancılar tarafından sağlanmaktadır. Buda ülkemizin kalkınmışlığı ve dışa bağımlılığımız açısından olumsuzluklar içermektedir.
Günümüzde donanım ve yazılım açısından dışa bağımlılıktan olabildiğince kurtulmamız gerekir. Bunun yolu da ülkemiz insanlarına güvenmek ve onlara sorumluluk vermektir.
Daha önce “PLC PROGRAMLAMA VE S7 300” adında 1. ve 2. baskı olarak kitabımızı yayınlamıştık. Ancak bizden beklenenler ve bizim bilgilerimiz geliştikçe kitap içeriği çok arttı ve tek kitap altında toplayamadık. “PLC PROGRAMLAMA VE S7 300/400-1” ve “PLC PROGRAMLAMA VE S7 300/400-2” adı ile iki faklı kitap haline dönüştürdük.
Bu kitapta özellikle her PLC uygulamasında kullanılan, hemen hemen bütün marka ve model PLC’Ierde kullanılabilecek PLC programlamanın temel fonksiyonları ve bu fonksiyonların S7 300/400 PLC’Ierle nasıl gerçekleştirildiği anlatılmıştır
PLC programlama ve S7-300/400 konusunda daha iyi çalışmalar ve kitapların hazırlanması arzusu ile tüm kullanıcılara çalışmalarında başarılar dilerim.
Yavuz EMİNOĞLU
İÇİNDEKİLER
PLC'NİN YAPISI VE ÇALIŞMA PRENSİBİ
PLC NEDİR?
SIEMENS S7 PLC’LERİN KARŞILAŞTIRILMALARI
PLC’NİN ÇALIŞMASI VE FONKSİYONU
PLC'NİN ELEMANLARI
PLC MONTAJ VE KABLO BAĞLANTILARI
S7-300 SİSTEMİNİN DONANIM YAPISI
PLC’LERDE BELLEK
PLC’DE KULLANILAN ADRES ALANLARI :
SAYI SİSTEMLERİ
Onlu (Desimal) sayı sistemi
ikili (binary) sayı sistemi
Sekizli (oktal) sayı sistemi
Onaltılı (hexadesimal) sayı sistemi
BCD GÖSTERİM ŞEKLİ
PROGRAM İŞLEME ŞEKİLLERİ
Lineer Program işleme
Yapısal Program işleme
PROGRAM YAZILIM ŞEKİLLERİ
Kontak Planı (Ladder Diagram - LAD)
İşlev Şeması (Function Blok Diagram - FBD)
Deyim üstesi (Statement List -STL)
PLC'DE KULLANILAN EMİRLERİN YAPISI
Operasyon Kısmı
Operand Kısmı
ATAMA YAPMA
S7-300 de PROJE OLUŞTURMA
Projeye donanım verilerini eklemek
Projeye program verilerini eklemek
PG/PC VE CPU ARASINDAKİ ARABİRİM AYARLARI
SIMATIC PROGRAMLARININ LİSANS İŞLEMLERİ
MANTIK FONKSİYONLARI
"VE" FONKSİYONU
"VEYA" FONKSİYONU
"DEĞİL" FONKSİYONU
"ÖZEL VEYA" FONKSİYONU
MANTIK KAPILARI KOMBİNASYONLARI
"VEYA" kapısından önce "VE" kapısı
"VE" kapısından önce "VEYA" kapısı
“LAD” İLE TEMEL DEVRE ÇİZİMLERİ
“FBD” İLE TEMEL DEVRE ÇİZİMLERİ
PLC PROGRAMLAMADA İŞLEV SIRASI
PROGRAMIN PLC’DE ÇALIŞMA ŞEKLİ
DURUM TESPİT İŞARETLERİ
MERKERLER
LOKAL VERİLER
DURUM TESBİT İŞARETLERİNİN KULLANIM YERtErRi
ARA ATAMA (KONNEKTÖR) KULLANMA
NORMALDE AÇIK (NO/NA) VEYA KAPALI (NC/NK) ANAHTARLARIN PROGRAMLANMASI
ÇIKIŞ ÇOĞULLAMA
HAFIZA FONKSİYONU
HAFIZA FONKSİYONUNUN OLUŞMASI
Hafıza fonksiyonun PLC programına dönüştürülmesi
Simatic Manager (S7-300) de hafıza fonksiyonu
KALICI (RETENTİV) ALANLAR
HAFIZA ELEMANLARININ KARŞILIKLI OLARAK KİLİTLENMESİ
SEMBOLİK ADRESLEME
DARBE VERİCİLER (KENAR TETİKLEYİCİLER)
ZAMAN FONKSİYONU
S7 300’DE ZAMAN DEĞERİNİN AYARLANMASI
S7-300 de ZAMANLAYICI ÇEŞİTLERİ
"SP" (S_PULSE)Darbe
"SE" (S_PEXT) Uzatılmış darbe (Extendet Pulse Timer)....
"SD" (S_ODT) Girişin uzatılması (Gecikmeli start) (On-Delay Timer)
"SS" (S_ODTS) Hafızalı gecikmeli start (Retentive On-Delay Timer)
"SF" (S_OFFDT) Çıkışın uzatılması (Gecikmeli stop) (Off-Delay Timer)
SERBEST BIRAKMA (FREE- Enable) SİNYALİ
SAYMA FONKSİYONU
KUMANDA TEKNİĞİNDE SAYMA
SAYMA FONKSİYONLARI
SAYICI DURUMUNUN SORGULANMASI
Bit olarak
Sayısal (Nümerik) olarak
DURUM GRAFİĞİ YARDIMI İLE PROGRAM YAZMA
DURUM GRAFİĞİ İÇERİSİNDE DALLANMA
DURUM GRAFİĞİ İÇERİSİNDE SIÇRAMALAR
MCR (ANA KONTROL RÖLESİ) FONKSİYONU
YAPISAL PROGRAMLAMA
AMAÇ
ALT PROGRAMLAR KULLANMA
DATA (VERİ) BLOKLARI KULLANMA
ALT PROGRAMLARI FONKSİYON HALİNE GETİRMEK
FONKSİYONLAR (FC..)
FONKSİYON MODÜLLERİ (FB..)
FB’LER İLE DI’LARIN İLİŞKİLENDİRİLMESİ
ORGANİZASYON MODÜLLERİ (OB ...)
SİSTEM VE STANDART MODÜLLER
DATA TİPLERİ
SAYISAL (DİJİTAL) OPERASYONLAR
SAYISAL KUMANDALAR İÇİN TEMEL OPERASYONLAR
YÜKLEME (L) VE TRANSFER (T) OPERASYONLARI
“MÖVE” FONKSİYONUNUN GRAFİK PROGRAMLARDA GERÇEKLEŞTİRİLMESİ
PROGRAM SONLANDIRMA OPERASYONLARI
SAYISAL (VVORD) LOJİK İŞLEMLER
KARŞILAŞTIRMA OPERASYONLARI
SIÇRAMA OPERASYONLARI
ŞARTLI SIÇRAMALAR
“LAD” VE “FBD” DE SIÇRAMA EMİRLERİNİN KULLANIMI
ŞARTSIZ SIÇRAMALAR (JU)
ÇOKLU SIÇRAMA (JL)
KAYDIRMA VE DÖNDÜRME İŞLEMLERİ
ARTIRMA VE AZALTMA FONKSİYONLARI
KOMPLEMENT VE NEGASYON ALMA
DÖNGÜLER
DURUM ALANI (STATUS VVORD)
DATA TİPLERİNİN BİRİBİRİNE DÖNÜŞTÜRÜLMESİ
"BCD" SAYININ "TAM SAYI"YA DÖNÜŞTÜRÜLMESİ
"TAMSAYILARIN "BCD" SAYILARA DÖNÜŞTÜRÜLMESİ
"16 BİT TAM SAY!"NIN "32 BİT TAM SAYI"YA DÖNÜŞTÜRÜLMESİ
"32 BİT TAM SAY!"NİN "VİRGÜLLÜ SAYI"YA DÖNÜŞTÜRÜLMESİ
VİRGÜLLÜ SAYILARIN GÖSTERİLMESİ
VİRGÜLLÜ SAYILARIN DÖNÜŞTÜRÜLMESİ
"VİRGÜLLÜ SAYI"LARIN "TAM SAYI"LARA DÖNÜŞTÜRÜLMESİ
“LAD - FBD” DE DATA TİPLERİNİN BİRİBİRİNE DÖNÜŞTÜRÜLMESİ
ARİTMETİK FONKSİYONLAR
TOPLAMA, ÇIKARMA, ÇARPMA, BÖLME
MATEMATİK FONKSİYONLAR
KARE ALMA (SOR)
KAREKÖKALMA (SORT)
DOĞAL LOGARİTMA (LN)
DOĞAL LOGARİTMA TABANI (EXP)
TRİGONOMETRİK FONKSİYONLAR
ANINDA OKUMA - YAZMA
AKÜ İŞLEMLERİNDE YER DEĞİŞTİRME
ANALOG DEĞERLERİN İŞLENMESİ
SİNYAL ÇEŞİTLERİ
İkili sinyal
Dijital (Sayısal) Sinyal
Analog Sinyal
PLC’DE ANALOG SİNYALLERİN İŞLENME PRENSİBİ
ANALOG SİNYAL GİRİŞ VE ÇIKIŞI
Sinyallerin çevrilmesi
S7-300 CPU’larda analog sinyal işleme
Analog program modülü kanal adresleri
ANALOG SİNYALLERİN SKALA EDİLMESİ
REZİSTANS TERMOMETRE (PT100->PT1000) KULLANIMI
S7 300/400 PLC’LERDE DİL DÖNÜŞTÜRME
İŞLETİM SİSTEMİ DİLİ DEĞİŞTİRME
KULLANICI METİNLERİNİN TERCÜMESİ
SIMÂTIC MANAGER YAZILIMINA AİT İPUÇLARI.... , S7 300 SİMÜLATÖR PROGRAMI (PLCSIM)
ÖRNEK PROBLEMLER
SIMATIC MANAGER’ DE KISA YOL TUŞLARI