1. BÖLÜM: MOTOR KUMANDA DEVRELERİ....1
A. Asenkron motorlar
1. Asenkron motorun tanıtılması
2. Motorun etiketinin özellikleri
3. Klemens kutusu
4. Üç fazlı motorun sargılarının yıldız bağlantısı ve özelliği
5. Üç fazlı motorun sargılarının üçgen bağlantısı ve özelliği
6. Motor etiketine bakılarak alıcının yıldız mı yoksa üçgen mi bağlanacağının saptanması
7. Üç fazlı asenkron motorun devir yönünün değiştirilmesi
8. Üç fazlı asenkron motorun çalışma ilkesi
B. Motor koruma röleleri ve sigortalar
1. Aşırı akım röleleri
2. Termistörlü motor koruma röleleri
3. Faz koruma röleleri
4. Sigortalar
5. Motor devrelerinde sigorta ve aşırı akım rölesi seçimi
6. Topraklama ve sıfırlama
7. Elektrik kazaları ve kazalara karşı alınacak önlemler
8. Elektrik kazalarına karşı alınacak önlemler
9. Elektrik kazalarında ilk yardım
C. Otomatik kumanda devre elemanları
1. Paket şalterler
2. Kumanda butonları
3. Sinyal lambaları
4. Sınır anahtarları
5. Mikro anahtarlar
6. Zaman röleleri
7. Kontaktörler
8. Röleler
9. Reed röleler
10. Civa kontaklı röleler
11. Kumanda kabloları ve kablo seçimi
12. Basınç anahtarları
13. Termostatlar
14. Işığa duyarlı röle
15. Sıvı seviye rölesi
Ç. Otomatik kumanda devrelerinde kullanılan semboller
D. Otomatik kumanda devre şemaları ve uygulamaları
1. Devre şemalarının çizimine ilişkin temel bilgiler
2. Otomatik kumanda devrelerinin çiziliş şekilleri
3. Kumanda devre şemalarında kullanılan elemanların adlandırılması
4. Üç fazlı senkron motorun kesik olarak çalışması
5. Motorun bir yönde sürekli olarak çalışması
6. Motorun iki kumanda merkezli olarak sürekli çalışması
7. Motorun kesik ve sürekli çalıştırılması
8. Paket şalterli direkt yol verme devresi
9. Enversör pako şalterin devre şeması ve bağlantısı
10. Kilitleme (mühürleme) devreleri
11. Üç fazlı asenkron motorun bir süre çalıştırılıp durdurulması
12. Üç fazlı asenkron motorun bir süre sonra çalıştırılması
13. Bir yönde çalıştırılan motorun sınır anahtarıyla durdurulması
14. Üç fazlı asenkron motorun sınır anahtarıyla iki yönde periyodik olarak çalıştırılması
15. Kumanda devresi tasarımı örnekleri
E. Motorların kalkış akımının düşürülmesi
1. Kalkış akımının şebekeye etkisi
2. Kalkış akımını düşürme yöntemleri
3. Yıldız/üçgen yol verme
4. Yıldız/üçgen yol vermede yıldız çalışma süresinin önemi
5. Yıldız/üçgen yol vermede termik aşırı akım rölesi, sigorta ve kontaktör seçimi
6. Yıldız/üçgen yol vermede kullanılan pako şalterler
7. Üç fazlı asenkron motora yıldız/üçgen pako şalterle yol verme
8. Yıldız/üçgen yol vermede kullanılan pako şalter ile kontaktörlü yıldız/üçgen yol verme devresinin karşılaştırılması
9. Yıldız/üçgen yol verme devre şemasının TSE standartlarına göre çizilmesi
10. Üç fazlı asenkron motorlara ototrafosuyla yol verme
11. Üç fazlı asenkron motorlara omik dirençle yol verme
12. Rotoru sargılı ve bilezikli üç fazlı asenkron motorlara yol verme
F. Motorların frenlenmesi
1. Frenlemenin önemi ve çeşitleri
G. Bir fazlı, yardımcı sargılı asenkron motorlara yol verme
1. Yaylı pako şalterle bir fazlı, yardımcı sargılı asenkron motora yol verme devresi
2. Kontaktör ve zaman röleli devreyle bir fazlı, yardımcı sargılı asenkron motora yol verme devresi
3. Kontaktörlü devreyle bir fazlı, yardımcı sargılı, santrafüj anahtarlı asenkron motorun devir yönünü değiştirmeyi sağlayan devre
4. Kontaktörlü ve zaman röleli devreyle bir fazlı, yardımcı sargılı asenkron motorun devir yönünü değiştirmeyi sağlayan devre
Ğ. Üç fazlı asenkron motorun bir fazlı şebekede çalıştırılması
1. Üç fazlı, üçgen bağlı asenkron motorun bir fazlı şebekede çalıştırılması
2. Üç fazlı, yıldız bağlı asenkron motorun bir fazlı şebekede çalıştırılması
H. Reaktif güç kompanzasyonu
1. Şebekede kompanzasyonun önemi
2. Kompanzasyon tesislerinin çeşitleri
3. Kompanzasyonda gerekli kondansatör gücünün hesaplanması
4. Kompanzasyonda kademe seçimi
5. Reaktif güç kontrol rölesinin özellikleri
6. Kompanzasyon tesisinde kullanılan kondansatörlerdeki boşaltma dirençleri
7. Kompanzasyonda gerekli kondansatör gücünü hesaplama yöntemleri
8. Üç fazlı asenkron motorun kompanzasyonu
9. Merkezi kompanzasyon devresi
I. Kumanda devrelerinde oluşabilecek önemli arızalar ve nedenleri
1. Giriş
2. Asenkron motorların korunması
3. Asenkron motorlarda oluşan arızalar ve giderilmesi
4. Fabrikalarda en sık olarak arızalanan donanımlar
5. Elektrikli motorların arızalarının çeşitleri
6. DC motorlarında ortaya çıkan arızalar ;
7. AC motorlarında ortaya çıkan arızalar
8. Asenkron motorlarda ortaya çıkan bazı arızalar ve yapılması gerekenler
İ. Otomatik kumanda temrinleri
2.BÖLÜM:OTOMATİKKUMANDADEVRELERİ...84
A. Yıldız/üçgen yol verme ile ilgili çeşitli devreler
1. Motorun gücüne göre kumanda donanımlarının seçimi
2. Yıldız/üçgen yol verme şemaları
B. Devir yönü değiştirmeyle ilgili çeşitli devreler
1. Buton kilitlemeli devir yönü değiştirme devresi
2. İki kumanda merkezli, iki yönde çalışan motorun dinamik frenle durdurulması
C. Dahlender motorların kumandası
1. Dahlender motorun özellikleri
2. Dahlender sargılı motorların sargılarının güç ve momente göre bağlanış şekilleri
3. Dahlender sargılı motorların kumandası
Ç. Otomatik kumanda uygulamalar
3. BÖLÜM: KUMANDA TABLO VE PANOLARI.....................................................98
A. Kumanda tablo ve panolarında kullanılan gereçler
1. Baralar
2. Akım trafosu
3. Ampermetre
4. Voltmetre
5. Gerilim trafosu
6. Reaktif güç kontrol rölesi
7. Frekansmetre
8. Trifaze (üç fazlı) aktif güç sayacı
9. Üç fazlı reaktif (kör) güç sayacı
10. Seksiyoner (ayırıcı)
11. Disjonktör (kesici)
12. Kompakt otomatik şalter
B. Kuvvet tesisat projelerinin çizimi ve uygulanışı
1. Giriş
2. Tesisat üzerinde sorti, linye, kolon, ana kolon hatlarının gösterilmesi
C. Kumanda devresinin panoya montajı
Ç. Kumanda tablo ve panolarıyla ilgili uygulamalar
4.BÖLÜM:ELEKTROMEKANİK TAŞIYICILAR..107
A. Asansörler
1. Temel bilgiler
2. Asansörlerdeki güvenlik önlemleri
3. Asansör çeşitleri
4. Tek hızlı, bir kumandalı asansörün devresinin incelenmesi
B. Yürüyen merdiven ve bant sistemleri
C. Vinç ve kreynler
5.BÖLÜM:LOJİKDEVREUYGULAMALARI......113
A. Temel bilgiler
B. Lojik kapı çeşitleri
C. Kumanda devrelerinin lojik kapılarla oluşturulması
1. Kontaktörlü kumanda devrelerinin özellikleri
2. Bir start bir stoplu kumanda devresinin lojik denklemi
3. Lojik kapılı kumanda devrelerinin kararlı çalışması için kullanılan devreler
Ç. Zaman geciktirme devreleri
1. Zaman sabitesi kavramı
1. Lojik kapılı zaman geciktirme devresi
2. 555 entegreli monostable çalışan zaman geciktirme devresi
3. Zaman geciktirmeli lojik kapılı kumanda devrelerinin incelenmesi
4. 3 fazlı asenkron motorlara yıldız/üçgen yol verme devresinin lojik kapılarla yapılması
D. Lojik kapılarla yapılan çeşitli motor kontrol devreleri
1. Bir fazlı motora yol verme
2. AND kapısı ve JK FF'li alıcı kontrol devresi
E. Lojik kapı uygulamaları
6. BÖLÜM:PLC UYGULAMALARI..................139
A. PLC'nin genel tanımı
1. Giriş
2. PLC'li kumanda sisteminin bazı üstünlükleri
3. PLC'li kumanda sisteminin kısımları
4. PLC'nin elektronik devresinde bulunan birimler
5. Bellek (hafıza) çeşitleri
6. PLC'de kumanda devresi tasarımı
B. Siemens S7 200 model PLC'nin yapısı, özellikleri ve programlanması
1. Güç kaynağı
2. CPU (central proccessing unit, MİB, merkezi işlem birimi)
3. Giriş ve çıkış birimleri
4. Programlama cihazları
5. Zaman röleleri
6. Sayıcılar
7. Master kontrol set
8. Master kontrol reset
9. Özel bellek bit'leri
10. Değişken bellek
11. Shift register
12. S7 200 model PLC'ye program yazımı
C. PLC programlama yazılımları
1. Giriş
2. Micro/Windows yazılımının menülerinin görevleri
3. Micro/Win yazılımıyla PLC programlarının hazırlanması
4. Düzeltme tuşları Ç. S7 200 PLC cihazının bilgisayar ile programlanmasına ilişkin örnekler
D. Bilgisayar ile PLC cihazının birbirine bağlanması
E. PLC ile ilgili kumanda devresi örnekleri
F. PLC temrinleri
7. BÖLÜM:PLC İLE İLGİLİ EK BİLGİLER.......163
8. BÖLÜM:TSE STANDARTLARINA GÖRE ÇİZİLMİŞ OTOMATİK KUMANDA DEVRELERİ........................................................183
A. TSE standartlarına göre çizilmiş çeşitli otomatik kumanda devreleri
1. Üç fazlı asenkron motorun devir yönünün buton kilitlemeli olarak değiştirilmesini sağlayan devre
2. 4 kW'tan büyük güçlü motorun yıldız/üçgen bağlı olarak kalkış yapmasını sağlayan devre
3. 4 kW'tan büyük güçlü motorun yıldız/üçgen bağlı olarak kalkış yapmasını, balatalı frenleme düzeneği ile durmasını sağlayan devre
9. BÖLÜM: Elektrikli motorlar hakkında ek bilgiler........................................184
10. BÖLÜM: Kompanzasyon ile ilgili ek bilgiler............................................210
11. BÖLÜM: Asenkron motorların devir ayarını frekansı değiştirerek yapmak.......251
12. BÖLÜM: FIRÇASIZ DC MOTORLAR VE ADIM MOTORLAR......................................260
A. Fırçasız DC motorlar
B. Adım motorlar
a. Doğal mıknatıslı adım motorlar
b. Dört adet bobinli ve iki kutuplu adım motorların çalışma ilkesi
c. Dört adet bobinli ve dört kutuplu adım motorların çalışma ilkesi
ç. Disk biçiminde sabit mıknatıs rotorlu hafif tip adım motorların yapısı
d. Değişken relüktanslı motorlar
e. Hibrid adım motorlar
C. Adım motorların çalıştırılmasında kullanılan dijital devreler
Ç. Servo motorlar
1. AC servo motorlar
2. DC servo motorlar
13. BÖLÜM: ADIM MOTORLARIN KONTROLÜYLE İLGİLİEK BİLGİLER.............269
14. BÖLÜM:ELEKTROMEKANİK KUMANDA SİSTEMLERİ HAKKINDA TEMEL BİLGİLER...........................................................280
15. BÖLÜM: Çeşitli ölçü aletleri...................295
16. BÖLÜM: Dijital multimetrelerle ilgili temel hususlar........................................298
17. BÖLÜM: TEMELPNÖMATİK BİLGİLERİ..........................................................300
A. Pnömatik
1. Tanımı
2. Pnömatik sistemlerin iyi yönleri
3. Pnömatik sistemlerin kötü yönleri
4. Pnömatikte basınç ve vakum
B. Havanın fiziksel özellikleri
1. Boyle - Mariotte kanunu
2. Basınçlı havanın elde edilişi
C. Kompresörler
1. Pistonlu kompresörler
2. Paletli kompresörler
3. Vidalı kompresörler
4. Rotorlu kompresörler
Ç. Hava kazanı
D. Hava kurutma düzenekleri
1. Soğutarak kurutma
2. Kimyasal maddeyle kurutma
3. Fiziksel kurutma yöntemi
E. Şartlandırma birimi
1. Havanın filtrelenmesi
2. Basınç ayarlayıcı
3. Havanın yağlanması
4. Şartlandırıcı
F. Basınçlı hava dağıtım sistemi
18. BÖLÜM:ELEKTROPNÖMATİK KUMANDA DEVRELERİ...................................305
A. Elektropnömatik sistemin yapısı ve çalışma ilkesi
1. Temel bilgiler
B. Pnömatikte kullanılan kontrol elemanları
1. Yön kontrol valfleri
2. Yön kontrol valflerinin özellikleri
3. Hafızalı valfler
C. Akış kontrol valfleri
1. Çek valf
2. Ayarlanabilen akış kontrol valfi
3. Çek valfli ayarlanabilen akış kontrol valfi
4. Çabuk boşaltma valfi
Ç. Pnömatik devresi çıkış elemanları
1. Pnömatik kontrollü silindirler
2. Pnömatik motorlar
D. Elektrik devresinde kullanılan kumanda elemanları
1. Manyetik bobin
2. Anahtar ve butonlar
3. Reed kontaklı röleler
4. Sınır anahtarları
5. Elektronik devreli yaklaşım sensörleri
E. Elektrik devresi çıkış elemanları
1. Röleler
2. Zaman röleleri
3. Sinyal lambaları
4. Sirenler
F. Sinyal dönüştürücüler
1. Pnömatik - elektrik sinyal dönüştürücü
2. Elektrik - pnömatik sinyal dönüştürücü
G. Pnömatik ve elektropnömatik devrelerde kullanılan semboller
19. BÖLÜM:ELEKTROPNÖMATİK KONTROL SİSTEMLERİ..................................320
20. BÖLÜM: Elektromekanik kumanda sistemleri dersi içeriği...............331
21. BÖLÜM: Elektromekanik kumanda sistemleri dersi sınav soruları....................340
Kaynakça.........................................................345