İNŞAAT MÜHENDİSLERİ İÇİN EXCEL – Günay Özmen
ÖNSÖZ
Günümüzde, Elektronik Tablo (Spreadsheet) yazılımları, bilgisayar kullanımının en önemli öğelerinden biri haline gelmiştir. Özellikle kişisel bilgisayar kullanıcıları için en popüler olan programların Elektronik Tablo yazılımları olduğu söylenebilir. Bu yazılımlar "Genel Amaçlı" oldukları için, "Ekonomik Analizlerden "Matris Hesapları"na yayılan geniş bir yelpazede kullanım olanağı sağlamaktadırlar ve bu sayede, yöneticilerden teknik elemanlara ve araştırmacılara kadar tüm çalışanlar için, gün geçtikçe, vazgeçilmez bir yardımcı haline gelmektedirler.
Bu tür yazılımlar, sayısal ve/veya alfamerik bilgilerin tablo halinde düzenlenmesi ve kullanılması için geliştirilmiş olup, tablonun hücreleri arasında her türlü cebrik ilişki kurulabilmektedir. İlgili formüllerin kolayca kopyalanıp diğer hücrelere yapıştırılabilmesi ve tabloda her an istenen değişikliklerin yapılabilmesi olanakları da sağlanmıştır. Böylece ele alınan problemle ilgili, genel amaçlı bir model geliştirilmiş olmakta ve ileride benzer problemlere uygulanmak üzere saklanabilmektedir. Günümüzde yaygın olarak kullanılmakta olan 3. kuşak Elektronik Tablo yazılımlarında biçimlendirme (format), kolon veya satır ekleyip çıkarma, formüllerde koşul (EĞER-IF) kullanma, diğer tablolar ve değişik türden kütükler (Text, Word v.b.) ile iletişim, grafik görüntüleme, sıralama ve sorgulama gibi geniş olanaklar sağlanmıştır.
Böylece, kişisel bilgisayar kullanıcıları, geniş bir programlama bilgisine gerek duymadan, bilgisayarı etkin bir biçimde kullanabilmekte ve bazen profesyonel programcılara taş çıkartan sonuçlar elde edebilmektedirler. Hazırlanan tabloda bir veya birkaç veride yapılan değişikliklerin sonuçlara nasıl yansıdığı anında (istenirse grafik olarak) gözlenebilmektedir. Böylece, özellikle yöneticilere ve teknik elemanlara, çeşitli seçenekleri karşılaştırma (What If) olanağı en geniş ölçüde sağlanmış bulunmaktadır.
BİLİMSEL VE TEKNİK UYGULAMALAR
Elektronik Tablo Yazılımları, isimlerinden de anlaşılacağı gibi, tablo (çizelge) biçiminde düzenlenebilen her türlü uygulamada kullanılabilirler. Tüm mühendislik alanlarında da, "Fiyat Analizi"nden "Atalet Momenti Hesabı"na kadar çeşitli uygulamalarda, tablo biçiminde hesap düzenleri (modeller) yaygın olarak kullanılagelmektedir. Elektronik Tablolar, bu uygulamaların tümünde kullanılabilmekte ve böylece, gün geçtikçe, mühendislerin vazgeçilmez yardımcıları haline gelmektedirler. Elektronik Tablo yazılımlarının mühendisler tarafından kullanılması, başlangıçta Puantaj, Bordro, Ekonomik Analizler v.b. konularda olmuştur. Daha sonra, özellikle Fiyat Analizi, Keşif, Metraj, Hakediş, İş Programları, Kaynak Dağılımı ve Para Akışı gibi alanlarda da kullanım başlamış ve yaygınlaşmıştır. Böylece hem teknik elemanlar hem de yöneticiler, çeşitli konularda özel olarak geliştirilmesi veya sağlanması gereken yazılımlara (veya profesyonel programcılara) bağımlılıktan kurtulmuşlar ve her konuda çabuk ve sağlıklı sonuçları, seçenekleri ile birlikte kolayca elde etme olanağına kavuşmuşlardır.
Bilindiği gibi, gerek mühendislikte gerekse bilimsel araştırmalarda, trigonometrik veya üstel fonksiyonlar içeren çözümlerden matris yöntemlerine kadar pek çok uygulamada, sayısal sonuçlar tablo biçiminde hesap düzenleri ile elde edilmektedir.
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ
BİLİMSEL VE TEKNİK UYGULAMALAR
EXCEL 2000 EKRANI
MENÜLER
ARAÇ ÇUBUKLARI VE DÜĞMELER
HÜCRELER VE İÇERİKLERİ
FONKSİYONLAR
MATRİS (DİZEY) FORMÜLLERİ
BİÇİMLENDİRME
TEMEL İŞLEMLER : SEÇME, KOPYALAMA, YAPIŞTIRMA
GÖRELİ ADRES, MUTLAK ADRES VE AD ATAMA
SATIR VE KOLON EKLEME VE ÇIKARMA
ARDIŞIK YAKLAŞIM VE ÇEŞİTLİ UYGULAMA YÖNTEMLERİ
KOŞUL FONKSİYONLARI
GRAFİK OLUŞTURMA VE DÜZENLEME
BİLGİ BANKASI (VERİ TABANI) İŞLEMLERİ
ÖRNEK
Konsol Çubuğun Kesit Zorları
Çok Katlı Yapı Özel Periyodunun Hesabı
Baca Özel Periyodunun Hesabı
Deprem Yükleri Hesabı (1)
Atalet Momenti Hesabı
Yuvarlak Demir Alan Tablosu
Cross Yöntemi ile Alan hesabı
Elastik Zemine Oturan Kiriş
SAP 2000 için Helis Merdiven Datası Hazırlanması
Yatık Silindirik Tank Hacım Hesabı
Yatık Silindirik Tank Yükseklik Hesabı
Tekil Temel Boyutları
Dikdörtgen Kesitte Donatı Hesabı
Altıgen Kesitte Donatı Hesabı
Konsol Çubuk İkinci Mertebe Hesabı
Konsol Çubuk Burkulma Yükü Hesabı
Birinci Mertebeden Bir Diferansiyel Denklemin Çözümü Hareket Denkleminin Lineer İvme Yöntemi ile Çözümü
Burulma Atalet Momenti Hesabı
Lineer Denklem Takımı Çözümü
Özel Açısal Frekans Hesabı
Doğru Geçirme
Eğri Geçirme
Deprem Yükleri Hesabı (2)
Teklif Değerlendirme
Kafes Kirişte Superpozisyon
Betonarme Demirleri Metrajı
Çift Donatılı Dikdörtgen Kesitte Donatı Hesabı
Karşılıklı Etki Diyagramı
Kafes Kiriş Çubuklarının Boyutlandırılması
Kafes Kiriş Metrajı
Personel Bilgi Bankası