ÖNSÖZ
Daha önce yayınlanan ‘Yapı Bilgisi 1. Ders Notları’nda, yığma yapılar ve ‘Yapı Bilgisi 2. Ders Notları’nda karkas yapılar ve merdivenlerle çatılara yer verilmişti.
Ağırlıklı olarak, ahşap ve ürünlerinin incelenerek, değerlendirildiği ‘İnce Yapı Ders Notları’nda da teorik-pratik bilgilerin, birlikte ele alınarak, derslerde anlatılanlarla tahtaya yazılanlar ve çizilenlerin yanısıra, uygulamalarda yapılanların, ilk iki kitapta işlenen konularla bağlantısının kurulduğu, bir bütün olarak ele alınmaktadır.
Öğrencilerin, derslerle uygulamaları için araştırma yaparken, karşılaştıkları zorlukların nedeni, başvurdukları kaynak kitapların, geniş olan kapsamı ve önemli bir kısmında da güncel bilgilerin eksik olması ile internet ortamındaki bilgi kirliliğidir.
İki binli yıllara girerken, canlanan inşaat piyasasının ihtiyaç duyduğu, ahşap ürünler ve diğer malzemelerle bilgisayarlı tezgâhlar, montaj ekipmanı, taşıma, yükleme-boşaltma, kaldırma işlerini yapan makinalar sayesinde talepler karşılanırken, geleneksel üretim yöntemleri önemini kaybetmiş ve bu alandaki yetişmiş elemanlar da başka alanlarda çalışmayı seçmiştir.
Doğal ahşap yerine yüzey gerilimli yapay yonga-talaş levhaların, cnc tezgâhlarda kesilip biçilmesi ve montajlarının, yapıştırma-vidalama şeklinde yapılması ile kalite ve zamana ilişkin sorunlar da çözülmüş sayılabilir.
Ancak, restorasyon gerektiren geleneksel ahşap karkas yapılarla ahşabın kullanıldığı günümüz yapılarında döşeme, duvar, tavan, merdiven kaplamaları, pencereler ve kapılarla sabit mobilyaların, tasarımı ile detaylarına uygun şekilde yapımı ve montajı için yetişmiş, bilgi ve deneyim sahibi nitelikli eleman gerekmektedir.
‘İnce Yapı Ders Notları’ adı altında, Mimarlık ve İç mimarlık öğrencileri için, İnce Yapı ile ilgili olarak, derste anlatılanları derleyerek, yaptığım tasarım ve atölye çalışmalarını da eklediğim bu başvuru kitabının hazırlanmasında, desteği olan eşim, Sema (Keriş) Ak ile çalışma arkadaşlarıma teşekkür eder, öğrencilerime başarılar dilerim.
Değerli çalışmaları ile yolumuza ışık tutan Utarit İzgi hocamıza saygı ve şükranla.
Mimarlıkta Yapı ve İnce yapı konularında yayınlanan yeni bir kitapla karşı karşıyayız. Güzel Sanatlar Akademisi (Günümüzde, Mimarsinan Güzel Sanatlar Üniversitesi), Y. Mimarlık Bölümü, Efsanevi hocalarından Sedat H. Eldem’ in başkanı olduğu Yapı Kürsüsü (Yapı Ana Bilim Dalı) elemanlarından, Y. Mimar Nüshet Ak’ın, daha önce yayınlanan “Yapı Bilgisi 1 Ders Notları” ve “Yapı Bilgisi 2 Ders Notları” kitaplarından sonra, İnce Yapı konularına ağırlık verdiği, “İnce Yapı Ders Notları” da niteliksel ve niceliksel açıdan, öncekilerin çizim tekniği ile hazırlanmış, özgün bir çalışma olmuş.
Mimarlık camiamız için kanımca, mükemmel diyebileceğim bu kitabın, öğrenciler kadar, konuya ilgi duyan genç mimarlar için de çok yararlı olacağı kanaatindeyim.
Y. Mimar Nüshet Ak’ı, bu değerli çalışması için kutluyorum.
Prof. Gündüz Gökçe
--------
Yarım asrı aşkın bir süredir, mimarlık eğitimi ve mimarlık pratiği içinde bulunan Nüshet Ak, (Y. Mimar-DGSA) yeni çalışması olarak, “İNCE YAPI DERS NOTLARI” nı bizlere sunuyor. Daha önce “Yapı Bilgisi 1 Ders Notları” ve “Yapı Bilgisi 2 Ders Notları”nı yayınlayan Nüshet Ak, böylece yapı dalında bir seriyi tamamlamış oluyor.
Çok genel tanımı ile “Mimarlık; bir fiziksel kurgu (sistem) olan yapıyı gerçekleştirme eylemi” olarak kabul edilirse; bu kurgunun alt bileşenlerinin (sistemlerinin); strüktür- Konstrüksiyon- ince yapı ve servis alt sistemleri olduğu bilinmektedir.
Bu bağlamda, “İnce Yapı” başlıklı bu çalışmada iç mekân malzemeleri ile ünitelerinin ve bileşenlerinin yanı sıra, ögeleri ile elemanlarının, İnce Yapı detay ve ilkeleri konu edilmekte; ayrıca, ıslak hacimlerde gerekli olan iç mekân mobilyalarının, çeşitliliği ve uygulama detayları yer almaktadır.
Bir bölüm olarak, merdiven elemanının konu edilmesi, bu çalışmanın bir ayrıcalığıdır. Yazarın, bu alanda yıllarca çalışıp, gerçekleştirdiği tasarım ve uygulama deneyimleri, merdiven konusunda, gerçek bir referans kaynak oluşturmaktadır.
Sayın Nüshet Ak’ın, kendine özgü serbest el çizimleri ile anlatımları, çalışmayı daha da özgün ve izlenebilir kılmaktadır.
Mimarlığın, sadece bilgisayar ortamında çizim yapmak olduğu ön kabulünün, pek geçerli (!) olduğu günümüzde, yılların uygulama ve deneyimlerinden de süzülerek, ortaya çıkmış olan, el emeği göz nuru bu yayın, mimarlık öğrencileri ve meslekten kişiler için, sadece çok yararlı bir kaynak değil, örnek de olacak niteliktedir.
Böylesine özgün bir çalışmanın müellifi, değerli sınıf arkadaşım, Y. Mimar Nüshet Ak’a teşekkür ediyor ve içtenlikle kutluyorum.
Prof. Dr. Yavuz Koşaner
İÇİNDEKİLER
A. YAPILAR HAKKINDA.......................................................................10
1. Yapısal kavramlar.............................................................................11
2. Yapıyı oluşturan elemanlar..............................................................12
3. Yapım süreci ve aşamaları..............................................................12
B. İNCE YAPI VE DETAY TASARIMI...................................................14
1. İnce yapı uygulama prensipleri.......................................................15
2. İnce yapıda boyutlandırma ilkeleri.................................................16
3. İnce yapı malzemeleri......................................................................17
4. İnce yapı işleri ve uygulama...........................................................18
5. İnce yapı işlerinde bozunma ve genleşme....................................19
C. İNCE YAPI VE YÜZEY KURULUŞLARI..........................................20
1. Yüzey oluşturma ve dengeleme koşulları.....................................22
2. Masif ahşap yüzeyler......................................................................26
3. Çerçeveli yüzey kuruluşları............................................................31
4. Yüzey gerilimli yüzeyler..................................................................39
5. Izgaralı çerçeve kuruluşları............................................................39
6. Dolgulu ve yüzey gerilimli yüzeyler..............................................39
7. Boşluklu ve yüzey gerilimli yüzeyler............................................39
D. KAPILAR..........................................................................................46
1. Kapılar..............................................................................................46
2. Bulundukları yere göre kapılar.......................................................61
3. Açılışlarına göre kapılar..................................................................81
E. PENCERELER..................................................................................94
1. Pencereler hakkında......................................................................100
2. Pencereyi oluşturan elemanlar.....................................................103
3. Duvar, boşluk, söve, lento, denizlik ilişkileri...............................105
4. Kasa-kanat ilişkisi..........................................................................114
5. Pencerelerde güneş kontrolu ve güvenlik...................................141
6. Metâl aksam (Kilit-menteşe)..........................................................145
F. MERDİVENLER VE KAPLAMALARI.............................................148
1. Merdiven bileşenleri......................................................................149
2. Merdiven sınıflandırılması............................................................163
3. Merdivenlerde güvenlik................................................................188
4. Merdiven tasarımı..........................................................................192
G. DÖŞEMELER VE KAPLAMALARI................................................196
1. Döşeme kaplama malzemeleri......................................................196
3. Döşeme kaplamalarının özellikleri...............................................199
2. Döşeme uygulama şekilleri...........................................................204
H. DUVARLAR VE KAPLAMALARI..................................................210
1. Duvar kaplama malzemeleri.........................................................210
2. Duvar kaplamalarının özellikleri...................................................212
3. Uygulama şekilleri.........................................................................216
I. TAVANLAR VE KAPLAMALARI..................................................218
1. Tavan kaplama malzemeleri.......................................................218
2. Tavan kaplamalarının özellikleri.................................................218
3. Uygulama şekilleri.......................................................................220
J. MUTFAKLAR.................................................................................224
1. Mutfak tasarımı.............................................................................225
2. Beyaz eşya ve ekipman................................................................225
3. Tezgâh............................................................................................225
4. Tesisat işleri..................................................................................225
5. Elektrik tesisatı..............................................................................226
6. Tezgâh altı dolaplar.......................................................................226
7. Üst dolaplar....................................................................................226
8. Döşeme ve duvar kaplamaları......................................................226
K. BANYOLAR.....................................................................................230
1. Banyo tasarımı................................................................................232
2. Vitrifiye.............................................................................................232
3. Armatürler........................................................................................232
4. Sıhhi tesisat.....................................................................................233
5. Elektrik tesisatı................................................................................233
6. Döşeme-duvar-tavan kaplamaları..................................................233
7. Banyo dolapları...............................................................................233
L. DOLAPLAR......................................................................................234
1. Dolap gövde konstrüksiyonları......................................................234
2. Dolap Kapak konstrüksiyonları......................................................234
3. Çekmeceler-Raflar...........................................................................234
4. Bazalar-Ayaklar................................................................................234
M. YERLİ DOLAPLAR.........................................................................238
1. Gömme dolaplar.............................................................................238
2. Dolap odaları...................................................................................238
3. Kitaplık ve diğerleri........................................................................239