ÖNSÖZ
Hayatta bazı seyler vardır ki, hiçbir karsılık beklemeden yapılır. Bu kitap da iste böyle bir şey. Yıllarca zorluklarla edindiğiniz bilgileri ve kisisel fedakârlıklarla oluşturduğunuz, belki de Türkiye’nin konu ile ilgili en çok kitabını barındıran kütüphanenizi hiç tanımadığınız insanlarla hiçbir ekonomik katkısı olmadığını bilerek paylaşıyorsunuz. Bu ülkede "köşeyi dönmekten" daha önemli değerler olduğuna inanan onurlu binlerce teknik adamdan herhangi biri gibi, vatanımıza yaptığımız çok küçük bir katkı belki de bu kitap. Bunların dışında uykusuz geçen yaklaşık 1,5 yıl... Aslında en önemlisi bildiklerinizi meslektaşlarınıza aktarabilmek, çünkü bilgiler faydalı olduğu zaman daha da bir anlam kazanır.
Ne yazık ki ülkemizde otomobil fabrikaları dâhil büyük kurulusların hepsi yabancı mühendislik birikimi ile kurulduğu için mühendislik; mamul taklit etme ve fabrika isletme mantığında kalmıs, tasarım ve Ar-Ge devamlı göz ardı edilmis ve teknoloji üretimi kısıtlı kalmıstır. Ayrıca, bilgi birikimi ile bir seyler yaratmak için çabalayan mühendisler fabrikalarda ilgisizlikten küstürülmüstür. Yeni mezun mühendisler bile teknoloji üretmekten ziyade "pazarlama menajeri" olmayı hayal etmektedir, zira bu ülkede bilgi ile yükselmek mümkün olmayıp yabancıların lütfettikleri ürünleri, bu ülkenin fakir halkına satmaya çalısmak daha kazançlı ve kariyerli bir is olarak görülmektedir.
Bu kitap; bir fabrikanın veya tesisin minimum arıza ile çalıstırılması için yapılması gereken bakım faaliyetlerini, ustaların "pratik sırları" ile donatarak anlatan tek eserdir. Hedef sıfır arıza ve maksimum prodüktivite olup bu hedefe yaklasılması hem sanayimiz hem de ülkemiz, dolayısıyla geleceğimiz için zorunlu bir kosuldur. Bu kitabın yazarı olarak eğer bu ulvî hedefe yaklasımda çok küçük bir katkıya sahip olabilirsem "çakı bulmus köylü çocuğu" gibi sevineceğimi bilmenizi isterim.
Endüstriyel bakım, ülkemiz üniversitelerinde ders olarak okutulmadığından ve tuğlaları yerine tam oturmus bir teknik yayın kültürüne sahip olmadığımız için değil endüstriyel bakım, kitaptaki konuların herhangi biri ile ilgili bu tarz bir kitap yazılmamıstır. Bu kitap, türünün ilki olduğu için yapılacak tüm elestirilere de göğüs germeyi göze alarak yazılmıstır. Bundan sonra kitabın basımı söz konusu olursa, siz sayın okurların görüs, öneri ve bilgileri mutlaka dikkate alınacaktır.
Kitapta Bölüm 1’de bakım kurgusunu olusturma, atölye tekniklerinde dikkat edilecek konular, isletmelerde uygulanabilecek enerji tasarrufu yöntemleri ve malzeme bilgilerine değinilmistir. Bölüm 2’de ise bakımcılığın temelini olusturan yağlamada, yağ ve gresler incelenmis, sentetik yağların farkları ve yağların analizi ile makinenin ve yağın durumu hakkında nasıl bilgi sahibi olunacağı konuları anlatılmıstır. Bölüm 3’te rulman çesitleri tanıtılmıs, rulman uygulamalarının ayrıntıları ve rulman hasarlarının neden olustuğu konusunda bakımcıları gelistirici konular incelenmistir. Bölüm 4’te kayıs ve kasnak mekanizmaları tanıtılmıs ve montajları hakkında ayrıntılı olarak inceleme yapılmıstır.
Bölüm 5’te bir diğer güç iletim elemanı olan zincirlerin bakımı ve montajı her yönü ile açıklanmıstır. Bölüm 6’da kaplin çesitleri ve kaplin montajında dikkat edilecek konular ayrıntıları ile incelenmistir. Bölüm 7’de disli kutularının bakımı, özellikleri, yağlanması ve arıza teshisinde uygulanabilecek yöntemler yakından incelenmistir. Bölüm 8’de kompresör ve fanlarla ilgili olarak yetkili servislerinin dısında kullanıcıların sınırlı bakım yaklasımlarına göre hazırlanmıs bilgilerden olusmus bir değerlendirme yapılmıstır. Bölüm 9’da önemi çok zaman göz ardı edilen fakat büyük problemler çıkarabilen bağlantı ve sızdırmazlık elemanları anlatılmıstır. Bölüm 10’da ise kestirimci bakımın en önemli ayağı olan vibrasyon, ultrasonik teshis ve termografi tanıtılmıstır. Bu konuların dısında birçok bakım pratiği ve uygulaması da konular içine serpistirilmistir.
Ve son olarak, kitabın yazımında beni destekleyen ve emeği geçen herkese tesekkür etmek istiyorum. Kitabın olusturulmasında gösterdiğim çabanın hep yanında olan aileme tesekkür etmiyorum, sanıyorum onlara tesekkür etmek gösterdikleri fedakârlıkların yanında çok az kalacak.
Bu kitabın tüm okurlara ve ülkemize yararlı olması temennisiyle…
Bora Kirazlılar
Master Mechanic
İstanbul, 2015
İÇİNDEKİLER
BÖLÜM 1: Endüstriyel Bakım ...........................................................................................................1
BÖLÜM 2: Yağlama ..........................................................................................................................57
BÖLÜM 3: Rulmanlar .......................................................................................................................111
BÖLÜM 4: Kayış Kasnak Mekanizmaları .........................................................................................173
BÖLÜM 5: Zincir Mekanizmaları ......................................................................................................197
BÖLÜM 6: Kaplinler ..........................................................................................................................221
BÖLÜM 7 Dişli Kutuları..................................................................................................................... 267
BÖLÜM 8: Sızdırmazlık ve Bağlantı Elemanları................................................................................301
BÖLÜM 9: Kompresörler ve Fanlar ..................................................................................................359
BÖLÜM 10: Kestirimci Bakım ............................................................................................................399