AYDINLATMA TASARIMI VE PROJE UYGULAMALARI – Adem Ünal
ÖNSÖZ
Aydınlatma tasarımında yapılan hesaplama hataları, uygun olmayan takım kullanımı ve mimari öğelerin göz ardı edilmesi, bu alandaki kayıpların artmasına veya yetersiz tasarımların boy göstermesine neden olmaktadır. Bu kitap çerçevesinde elektrik mühendislerine yönelik birçok tasarım örneğine, uygun ürün tayininde bulunmak için gerekli olan temel bilgilere ve ışık kaynakları konularına değinilerek bu alanlardaki eksiklikleri kapatmak amaçlanmıştır. Kitap da gerek elektrik mühendislerine gerekse tasarımcılara yardımcı olacağını düşündüğümüz pratik bilgilere de yer verilmiştir.
Enerji darboğazının yaşandığı bir dönemde, aydınlatma hesapları büyük önem arz etmektedir. Ülkemizde aydınlatma tasarımında yapılan yanlışlar ve uygun olmayan bileşen kullanımından ötürü aydınlatma kayıpları ciddi boyutlara ulaşmaktadır. Kitap da verilen temel bilgiler sayesinde yanlış tasarımlara ve hatalı ürün kullanımına son vermeyi hedeflemekteyiz. Bölüm ekinde verilen tablo ve şablonların tasarım sürecinde okuyuculara yardımcı olmasını umuyoruz.
Kitap da elektrik projelerinin hazırlanmasına dair temel bilgi ve hesaplamalara da değinilmiş, proje çizimiyle ilgili temel konular ayrıntılı olarak anlatılmıştır. Bölüm sonunda verilen örnek projelerle de öğrencilerimizin pratik uygulamalara yönelik fikir edinmeleri amaçlanmıştır.
Sonuç olarak; son teknolojik bilgileri ve düzenlenmiş yönetmelikleri içeren kitabın, içerdiği pratik ve uygulamaya dönük bilgiler ile diğer kitaplardan ayrıldığını düşünmekteyiz.
Kitabın ikinci baskısı genişletilmiş olarak hazırlanmıştır. Elektrik projesi çizimi daha detaylı bir şekilde anlatılmış ve örnek projelerle takviye edilmiştir.
Zayıf akım sistemlerinin tasarımı ve projelendirilmesi konusunda seslendirme sistemleri, kapalı devre kamera sistemleri, telefon, televizyon sistemleri, yangından korunma sistemlerinde kullanılan malzemeler ve örnek projeler gösterilmiştir.
Aydınlatma hesaplarının bilgisayar sisteminde yapılması ve buna göre yapılan tasarımın sanal ortamda üç boyutlu olarak gösterilmesini içeren DIALUX ve RELUX gibi çok kullanılan aydınlatma hesap programlarının kullanma menüleri ilave edilmiş ve son olarak ek problemlerle kitap baskısı genişletilmiştir.
Çalışmalarımızda öncelikle bize destek veren, başta üniversitemize, öğretim üyelerine ve ilgili firmalara teşekkürü bir borç bilir, bu süreçte bize sabır gösteren aile fertlerimize ve dostlarımıza da sevgilerimizi sunarız.
Kitabın tüm okurlarımıza öğrencilik ve meslek hayatlarında faydalı olmasını temenni ederim.
Adem ÜNAL
Şubat 2009
İÇİNDEKİLER
BÖLÜM 1
İlgili tanımlar
Işık
Renk
Görme
Gözün eşik değeri
FOTOMETRİK BÜYÜKLÜKLER
Uzay açı
Işık akısî
Işık miktarı
Işık şiddeti
Işık dağılım yüzey
Aydınlık şiddeti.
Parıltı (lüminans)
Yüzey karakterleri
Yansıtma faktörü (p)
Geçirme faktörü( z )
Yutma faktörü (a)
Nesnelerin renklilik ve tonlarının yansıtma ve yutma karakterleri üzerine etkileri:.
Bazı fotometrik yasalar
Kosinüs yasası
Uzaklıkların karesiyle ters orantı yasası
La m bert yasası
Farklı geometrideki ışık kaynaklarının ışık dağılımlarının incelenmesi
Düzlem
Küre
Silindir
Yarım Küre
BÖLÜM 2
IŞIK KAYNAKLARI
Işık kaynaklarının gelişim süreci
Tanım ve açıklamalar
Lamba
Lamba parametreleri
Etkinlik faktörü
Enerji etiketi
Lamba ömrü
Renk sıcaklığı ve renksel geriverim
Yanma konumu H
Stroboskobik etki ve flicker olayı
Flicker (ışık titremesi)
Stroboskopik etki
Aydınlatma aygıtı (armatür)
Armatürlerin (aygıt) özellikleri
Elektrik çarpmasma karşı koruma
Aydınlatma aygıtlarındaki diğer işaret ve kodlamalar Işık kaynaklarıyla birlikte kullanılan devre elemanları
Balastlar
Ateşleyici (ignitor)
lAteşleyici modelleri
Starterler
Elektronik starterler
90 Serisi
QL İndüksiyon lambaları
Endüksiyonla aydınlatma
60.000 Saat endüksiyonla aydınlatma . Endüksiyonla aydınlatma uygulamaları
Ekonomik aydınlatma
Flektrodsuz endüksiyon lambaları
Floresan lambaların çalışması
Halka biçimli endüksiyon lambaları
Ampul biçimli endüksiyon lambaları
Sülfür lambaları
Sülfür lambalarının çalışma prensibi
Sülfür lambalarının avantajı
Uygulama alanları
Yüksek basınçlı deşarj lambaları ( HID)
Balast yapıları
Lamba ve sistem verimliliği
Sıcaklık etkisi
Yüksek basınçlı sodyum buharlı lambalar..
Yüksek basınçlı cıva buharlı lambalar
Karışık ışıklı lambalar
Metalik halojenürlü lambalar
Alçak basınçlı sodyum buharlı lambalar
Lamba tercih kriterleri
Işık Kaynakları bölüm eki
Sıkça kullanılan ışık kaynaklarının sembolleri
BÖLÜM 3
AYDINLATMA
Genel Tanımlar
Aydınlatma
Aydınlığın niceliği
Aydınlığın niteliği
Aydınlatma'da ışık renginin önemi
Işık
Işık Kaynaklarının yerleşimlerinin aydınlık seviyesi değeri üzerine etkisi
Aydınlatmada verim ve kayıplar
Aydınlatma biçimleri
Genel ve bölgesel (lokal) aydınlatma
. Genel aydınlatma teknikleri
Konutlar için aydınlatma düzenleri
Mutfak
Banyo
Oturma odası
Genç odaları
Yatak odaları
Yemek odaları
Merdiven aydınlatması
Fiber optik aydınlatma
LED TEKNOLOJİSİ
Led
Ledlerin tarihsel gelişim süreci
Led için elektriksel bağıntılar
Âkım - ışık şiddeti bağlantısı
Güç - zaman ilişkisi
Sıcaklık-ışık şiddeti bağıntısı
Işık yayan diyotun verimi
Optik
Çok renkli ledler
infrared led diyotlar ...
Ledlerle beyaz ışığın elde edilmesi
Ledlerin çalışma sınırları
Ledlerin AC çalışması..
Ledlerin seri bağlanması
Led kılıfları ve önemi
Ledlerin ömürleri.
LED ve klasik aydınlatma aygıtlarının karşılaştırılması
Klasik akkor flamanlı lambayla karşılaştırma
Floresan lamba ile karşılaştırma....
LEDlerin aydınlatmada kullanım alanları
Aydınlatma hesaplan
Zil hesap yöntemi
BÖLÜM 4
Sembol listesi
Temel elamanlar
Elektrikiİç tesisatlarında kullanılan temel ekipmanlarla ilgili tanımlar.
Sigortalar
Otomatik sigortalar
Kaçak akım röleleri
Borular
Kablo kanalları ve bus- bar sistemleri
. proje çizimi
. Giriş
Vaziyet planı
Sembol üstesi
Aydınlatma hesapları
Aydınlatma hesap yöntemleri
Zijl hesap yöntemi
Dialux programını kulanarak aydınlatma hesabı
Kuvvetli akım projesinin çizimi
Anahtar bağlama şemaları
Zayıf akım projesinin çizimi
Kolon şeması
Yükleme cetveli
Gerilim düşümü ve akım taşıma kontrolü
Keşif özeti ve maliyet hesabı
Şartname ve formların hazırlanması
Şartnameler
Formlar
Proje başlığı
Aydınlatma bölüm eki
Bazı hacimlerde kullanılabilecek ışık kaynağı tipleri
Elektrik projeleri bölüm eki
Malzeme listesi ve keşif özeti örnekleri
BÖLÜM 5
ZAYIF AKIM SİSTEMLER!
Giriş
iletişim sistemleri
Telefon tesisatı
Tanımlar
Telefon tesisat sortisi (telefon priz tesisatı)
Telefon tesisatı paralel sortisi (telefon paralel priz tesisatı)
Ana hat tesisatı....
Telefon terminal kutuları
Kat ve ara terminal kutuları
Bina ana giriş terminal kutusu
Türk teiekom şebekesine irtibat tesisatı
Bina içi telefon tesisatı projesinin hazırlanmasına dair esaslar
Projelerde belirtilmesi gereken hususlar
Bilgi iletişim ağı (data) sistemleri
Fiber optik kablolar
Bakır kablo
Patch kablo
Bakır kablo dağıtım panosu
Fiber kablo dağıtım panosu
Patch panel
Kenar anahtarları
Data prizi
Cihaz dolabı
İntercom Sistemleri
Genel özellikler
Ana sistem santralı
Konuşma ünitesi
TV sistemleri
VHF-UHF ve uydu anten ortak TV sistemi
Genel özellikler
Amplifikatörler
Anahat amplifikatörleri
Dağıtım amplifikatörleri
Antenler
Uydu antenler
UHF antenler
VHF antenler
Dağıtıcı ve bölücüler...
Prizler
Konnektörler
Tanımlar
Seslendirme sistemleri
Seslendirme sistemlerini tasarımında kullanılan elemanlar ve tanımları
Power amplifier
Anons ve müzik preamplifier
Mixer amplifier
Anons kontrol mikrofon modülü
Anons kontrol röle modülü
Dijital emergency modül
Bölgesel ayar panelleri
Oda monitörleri
Hoparlörler
Sıva altı tavan tipi hoparlör
Ankastre tavan tipi hoparlör
Sıva üstü yarımküre tavan hoparlör
Harici tip horn hoparlörler
Seslendirme sisteminin tasarımında dikkat edilmesi gereken hususlar.
Yangın algılama ve yangın alarm sistemleri
Tanımlar
Yangın alarm sistem tipleri
. Can güvenliğini amaçlayan sistemler Ltipi
: Tüm tesisi kapsayacak şekilde koruma E
: Tesisin belli yüksek riskli kısımlarını kapsayacak şekilde koruma
: Yalnızca kaçış yollarını koruma :
. M : Sadece yangın ihbar butonları ile çalışan sistemler
. Mal korumayı amaçlayan sistemler p tipi
P1: Tüm tesisi kapsayacak şekilde koruma
P2 : Tesisin belli yüksek risk taşıyan kısımlarını kapsayacak şekilde koruma
je tasarımında yangın bölgelerinin belirlenmesi
Yangın sisteminde kullanılan cihazların yerleşiminde dikkat edilmesi gereken husus
Dedektörler
Duman dedektörleri
Noktasal duman dedektörleri
İyonizasyon duman dedektörü
Optik duman dedektörü
Işın Tipi duman dedektörü
Aktif hava emmeli çok hassas duman dedektörü
Aktif hava emmeli çok hassas duman dedektörü kullanım nedenleri
Sıcaklık dedektörü
Alev dedektörleri
UV dedektörler
İR dedektörler
UV/IR dedektörler
Dedektör yerleşiminde dikkat edilemesi gerekenler
Kapalı devre TV izleme sistemi (CCTV)
CCTV uygulama alanları
CCTV elemanları
CCTV kameralar
Kamera muhafazaları
Tarama ünitesi (pan-tilt)
Switcher ( kamera seçici )
Multiplexer ünitesi
Matrix svvitcher ünitesi ( anahtarlamalı)
. Video motion ünitesi
Dijital kayıt cihazı
1. Dijital kaydın analog kayda göre avantajları
Monitörler
Lensler
Lens seçiminde dikkat edilmesi gereken hususlar
Yapılacak izlemeye göre lens seçimi
. Bir CCTV projelendirilmesinde dikkat edilmesi gereken hususlar
Risk analizi
İzlenecek alan
İzleme derecesi
Saha aydınlatması
Kamera yerleşimi
Kamera mesafesi
Hırsız alarm sistemleri
Hırsız alarm sistemlerinde kullanılan elemanlar ve tanımları
Alarm panelleri
Tuş paneli
Pır dedektörler
Cam kırılma dedektörü
Telefon arayıcı modülü
Manyetik kontak
Panik putonu
Harici siren
Dahili siren
Hırsız alarm sisteminin projelendirilmesi ve çalışma prensibi
Geçiş kontrol sistemleri
Basit geçiş kontrol sistemleri
Uydu okuyucular
Online sistemler
Offline sistemler
Veri toplama kartları
Geçiş kontrol sistemlerinin mekana göre projelendirilmesi ve uygulamaları
BÖLÜM 6
DIALUX PROGRAMI
Programın edinilmesi ve programla tanışmak
Programın edinilmesi
Programla tanışmak
Dialux light tanıtımı
Neden dialux light ile başlamalıyım
DIALux light kullanımına başlamak
Dialux tanıtımı
Yardımcılar menüsü
Genel seçenekler menüsü
.Sağ tuş kısa yolları
Görünümler
Armatürleri koordinatlarla konumlandırılması
Pratik çalışmalar
Değer eğrileri, gri tonlamalar ve değer grafiklerinin elde edilişi
Mobilya/Ekipman yerleşimi
İşık dağılımının 3 boyutlu gösterimi ve ışıklılıklar için yardım Işını
BÖLÜM 7
RELUX PROFESSİONEL 2007
Relux programının indirilmesi ve yüklenmesi
Armatür verilerinin güncellenmesi
Mekanların tasarlanması
Autocad kullanarak mekanların tasarlanması
İç Mekan tasarımı.......
Mekana objelerin ve nesnelerin eklenmesi
Armatür seçimi ve aydınlatma hesabı
Aydınlatma hesabının yapılması
Kolay aydınlatma hesabı
Rapor hazırlanması